بازشناسي عرصه ديگر وجود در معماري درونگراي ايراني با تأكيد بر پديدار آيينه در فلسفه سهروردي

توجه بيش از حد به قدرت لايزال استدلال و بي‌توجهي به فضاهاي نهفته ذهني، بحران‌هاي ناشي از گسست بين انسان معاصر و محيط مصنوع را ايجاد نموده است. براين‌اساس بازشناسي ريشه‌هاي پيوستگي ذهن و عين در عرصه‌هاي معماري گذشته اهميت مي‌يابد. اين پژوهش با هدف شناخت عرصۀ عرفاني در معماري درونگراي ايراني به مكاشفۀ عرصۀ ديگري در فراسوي آيينه وجود مي‌پردازد. بدين منظور مباني نظري پژوهش به‌صورت خاص بر جايگاه پديدار آيينه در فلسفۀ سهروردي و نقش آن در معماري درونگراي ايراني تأكيد دارد. پرسش اصلي پژوهش به چگونگي پديدارشدن ماهيت فضا در معماري مي‌پردازد. روش كيفي اين پژوهش شناخت‌شناسي مبتني بر ديدگاه فلسفي تفسيرگرايانه بوده كه با بهره‌گيري از راهبرد استدلال منطقي در پي شناخت واقعيت دروني فضا - مكان است. نتايج اين پژوهش بيان مي‌كند كه انكشاف وجه ديگر چيزها و بازشناسي عرصه فراسوي آيينه با گذار از شيوه‌هاي نگاه درون و برون در عرصه‌هاي معماري درونگراي ايران ميسر مي‌شود. در اين گذار «رويارويي ذهن و عين»، منجر به «دگرگوني معنوي و دروني فرد» شده و به «عرصۀ ديگري به نام دنياي عرفان» موجوديت مي‌بخشد. براين‌اساس سلسله‌مراتب حضور در فضاي معماري درونگرا با فلسفۀ سهروردي انطباق يافته و فرد با گذار از هفت مرحلۀ؛ محنت جدايي از برون، وصال به درون، بيداري، حيرت، فنا و غوطه‌وري در عمق هزارتو، بازگشت و انكشاف يك پديدار آيينه، به عرصۀ ديگر وجود هدايت مي‌شود. در نهايتِ اين مسير، عرصۀ عرفان در فضاهاي دروني معماري پديدار خواهد شد.