تحليل اقتصادي طرح تحول نظام سلامت با روش شكست ساختاري

زمينه و هدف: طرح تحول نظام سلامت با 3 رويكرد حفاظت مالي از بيماران، ايجاد عدالت در دسترسي به خدمات سلامت و ارتقاي كيفيت خدمات از سال 1393 اجرا شد و با دستاوردها و چالش‌ هايي همراه بوده است. باتوجه‌به ميزان وسيع منابع مالي استفاده‌شده در اين طرح و چالش محدوديت منابع در كشور، بررسي تحليل اقتصادي عملكرد آن در ارتقاي شاخص ‌هاي منتخب درماني و مالي ضروري مي‌باشد. روش بررسي: در اين مطالعه از ابزارهاي اقتصادسنجي استفاده شد. شاخص‌ هاي درماني و مالي مرتبط با عملكرد بسته‌ هاي طرح تحول طي بازه زماني 1383 لغايت 1398 جمع ‌آوري و با كاربرد روش حداقل مربعات معمولي و تعميم‌يافته، ضريب تأثيرگذاري طرح تحول بر شاخص‌ هاي منتخب بررسي و سپس با روش شكست ساختاري و آزمون ‌هاي پرون، زيوت-اندريوز و لي استرازيكيچ، موفقيت طرح تحول نظام سلامت در تغيير روند شاخص‌ ها و ايجاد شكست ساختاري مورد آزمون قرار گرفت. يافته‌ها: طبق آزمون رگرسيون حداقل مربعات معمولي و تعميم‌يافته، تمامي ضرايب معنادار و تأثير مثبت هزينه‌ هاي طرح تحول بر بهبود شاخص‌ ها تأييد شد. بيشترين تأثير مرتبط با شاخص پرداخت از جيب، با ضريب 0/7 درصد و كم ترين تأثيرپذيري مرتبط با شاخص مرگ كل با ضريب 006/.- است. طبق نتايج آزمون ‌هاي شكست ساختاري نيز، تمامي شاخص ‌ها قبل از اجراي طرح تحول و 6 شاخص بعد از اجراي طرح تحول، شكست ساختاري را ثبت كرده‌ اند. نتيجه‌گيري: نتايج آزمون ‌هاي انجام‌شده در ابتدا تأثيرگذاري طرح در ارتقاي شاخص‌ ها را تأييد مي ‌كند. همچنين طبق آزمون ‌هاي شكست ساختاري، تمامي شاخص‌ ها نقاط شكست ساختاري قبل از اجراي طرح تحول را نشان مي ‌دهد. اين نتيجه كه به‌دليل افت آن ‌ها در آن مقطع زماني بوده، بر لزوم اجراي طرح تحول تأكيد مي ‌كند. ولي بعد از اجراي طرح، نقاط شكست ساختاري مثبت به‌صورت عمده كه نشان ‌دهنده ارتقاي قابل‌توجه شاخص ‌ها است، مشاهده نشد.