در طلب شاعرانگي معماري

با توجه به چيرگي شعر در فضاي فرهنگ ايراني، اين مقاله مبتني بر اين باور نگاشته شده است كه شاعرانگي در طبع و روح قومي ما تنيده شده است و شاعرانگي معماري و قابليت خيال‌انگيزي آنْ ضرورت‌بخشي به نيازهاي اعلاي انساني به‌ويژه براي مردماني است كه انس و الفتي ديرينه با شاعرانگي دارند. ازاين‌‌رو در اين پژوهش نخست چيستي «شاعرانگي» و وجوه آن در حوزه‌‌هايي چون فلسفه و ادبيات، كه تعريف روشني از آن دارند، بررسي و سپس چگونگي تجسم «شاعرانگي معماري» از گذر اين وجوه و با مراجعه به منابع مكتوب معماري جستجو مي‌شود.در اين مسير «شاعرانگي معماري» را از نيازهاي ضروري اعلا و كيفيتي درمي‌‌يابيم كه، از يك سو، برخاسته از «قابليت بيرون» و از سويي ديگر، برخاسته از «اهليت درون» است. اهليت درون توان هم‌‌نوايي فرد با قابليت شاعرانگي فضاست و قابليت بيرون نامستوري «جانِ خيالات مشترك جمعي» در «امر ظاهر» است. خيالاتي كه همان كهن‌الگوهاي زيستن انساني و يا نقش‌‌هاي ازلي هستند كه با توجه به وجوه در جهان زيستن انسان مي‌توان آن‌‌ها را به «خيالات بدن‌‌انگارانه»، «خيالات طبيعت» و «خيالات زمان و زمان‌‌مندي» تفكيك كرد. وحدت و تركيبي از اين خيالات در آثار شاعرانة معماريْ تجسم مصاديقي از شاعرانگي معماري را ممكن مي‌كنند. در آثار شاعرانة معماري ناپنهاني اين خيالات در «امر ظاهر» در«فرايندي افزايشي» و يا «فرايندي فروكاهشي» ممكن مي‌شود كه امر محسوس را در راستاي «جانِ خيالات مشترك جمعي» انتظام مي‌بخشد.