ارزيابي برنامه هاي توسعۀ كلان شهر تهران و منطقۀ آن از ديدگاه پيامدهاي تغييرات اقليمي

امروزه تغييرات اقليمي به يكي از چالش‌‌هاي جدي براي شهرهاي جهان تبديل شده است، خصوصاً در كشورهاي در حال توسعه كه شهرنشيني در آن‌‌ها به‌شدت در حال گسترش است. مراكز شهري بايد با ابزارهاي مناسبي براي روبه‌رو شدن با اثرات و پيامدهاي تغيير اقليم آماده شوند. همچنين بايد روش‌هايي كه تاكنون براي مديريت شهرها كاربرد داشت، تغيير كند؛ زيرا شهرها عامل توليد بيش از 70٪ گازهاي گلخانه‌اي هستند. منطقة كلان‌شهري تهران نيز با برخي از رويدادهاي مخرب تغييرات اقليمي، همچون فرونشست زمين، افزايش آلاينده‌‌هاي هوا، طوفان‌‌هاي شديد، ريزگردها، و كمبود منابع آب، روبه‌روست و در طي دو دهة اخير مسائل و مشكلات آن شدت يافته است. برنامه‌هاي توسعة شهري نقش مهمي در كاهش يا سازگاري با اثرات تغييرات اقليمي دارند. در اين تحقيق به كمك روش تحليل محتوا، از 6 معيار و 32 شاخص به‌منظور ارزيابي 8 برنامة‌‌ توسعة شهر و منطقة تهران، از منظر انعكاس پيامدهاي تغييرات اقليمي، استفاده شده است. براي نمره‌‌دهي به هريك از شاخص‌‌ها از كدنويسي سه‌نقطه‌‌اي استفاده شده است. نتايج تحقيق نشانگر آن هستند كه برنامه‌هاي توسعة تهران طي دو دهة اخير از لحاظ انعكاس پيامدهاي تغييرات اقليمي و راهكارهاي مقابله با آن‌‌ها پيشرفت نسبي داشته‌‌اند. بنابر نتايج برآمده از يافته‌‌ها، از ميان برنامه‌هاي بررسي‌شده، برنامة پنج‌سالة دوم و سوم توسعة شهر تهران به‌ترتيب با 58/06٪ و 56/45٪ بيشترين ميزان و برنامة كاهش آلودگي هواي تهران و طرح جامع حمل‌ونقل تهران به‌ترتيب با 17/74٪ و 19/35٪ كمترين ميزان توجه به اثرات تغييرات اقليمي را داشته است.