اثر منابع مختلف نوري بر برخي خصوصيات فيزيولوژيكي و مورفولوژيكي گل رز رقم سامورايي

سابقه و هدف: گل رز با نام علمي L. Rosa hybida از مهمترين و پرطرفدارترين گل هاي زينتي شاخه بريده در دنيا است. يكي از اقدامات مهم در افزايش عملكرد و كيفيت گل رز گلخانه اي، افزايش نور در دسترس گياه در شرايط آب و هوايي ابرناك و كم نور است. امروزه استفاده از منبع هاي نور تكميلي جديد به عنوان جايگزين منبع هاي نور قديمي در بهبود شرايط رشد و نمو گياهان زينتي مورد توجه است كه در برخي موارد اثرگذاري بهتر و مؤثرتر اين منبع هاي نوري نسبت به منبع هاي نور قديمي نيز مشاهده شده است. اين پژوهش با هدف بررسي تأثيرگذاري منبع نور ديود هاي تركيبي و جديد در مقايسه با منبع هاي نور متداول و قديمي متال هاليد و پرفشار سديمي بر شاخص هاي مورفولوژيك و فيزيولوژيك گل رز رقم سامورايي صورت گرفت. همچنين به بررسي اثر نور طبيعي در فصل سرد به عنوان شاهد در اين گياه پرداخته شد. بنابراين به منظور تعيين منبع نور مكمل بهينه براي توليد گل رز شاخه بريده رقم سامورايي به روش هيدروپونيك از نوردهي تكميلي با لامپ بخار فلزي، لامپ هاي با فشار سديمي بالا، و ديودهاي منتشر كننده نور رشد براي پرورش گل رز گلخانه اي رقم سامورايي استفاده شد. مواد و روش ها: اين آزمايش در قالب طرح كاملاً تصادفي با 4 گروه تيماري شامل نورهاي تكميلي متال هاليد، پرفشار سديمي، ديودهاي ساطع كننده نور تركيبي در مقايسه با شاهد (نور طبيعي خورشيد) در 3 تكرار با 4 بوته گل رز در هر تكرار در گلخانه پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان و آزمايشگاه باغباني در سال1400 -1399 انجام شد. صفات ريخت شناسي و بيوشيميايي شامل طول ساقه، قطر غنچه، وزن تر و خشك ساقه گل، محتواي كلروفيل و كاروتنوييد، محتواي كربوهيدرات و آنتوسيانين، كيفيت طاهري عملكرد گل شاخه بريده رز رقم سامورايي در اين آزمايش اندازه گيري شد.يافته ها: براساس نتايج به دست آمده، تيمارهاي نور تكميلي بر صفات مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي گل رز رقم سامورايي در سطح 1 درصد اثر معني دار بودند. در مقايسه با تيمار شاهد، تيمار ديودهاي ميكس شده نوري بيشترين تاثير را بر شاخص هاي مورفولوژيكي قطر غنچه و ساقه گل داشت؛ نتيجه مشابه در افزايش وزن تر و خشك گياه به دست آمد؛ همچنين تجمع رنگيزه هاي فتوسنتزي در تيمار نوري ديودهاي تركيبي بيشترين سطح را داشت. ديودهاي نور رشد توانست سطح كربوهيدرات هاي محلول و محتواي آنتوسانين ها را به طور معني داري نسبت به ساير تيمارها افزايش دهد. با بررسي شاخص كيفيت گل مشخص شد ديودهاي نوري شاخص هاي خصوصيات ظاهري گل را بهبود بخشيد و بالاترين ميزان عملكرد گل در تيمار نوري ديود تركيبي بود. در بين تيمارهاي مورد بررسي، بهترين و بيشترين كميت و كيفيت گل رز شاخه بريده توسط تيمارهاي ديودهاي ساطع كننده نور تركيبي در مقايسه با ساير تيمارهاي نور تكميلي و همچنين تيمار شاهد مشاهده شد. نتيجه گيري: با توجه به اثرات مطلوب تيمارهاي ديودهاي ساطع كننده نور تركيبي بر خصوصيات كيفي و عملكرد گل رز رقم سامورايي، با در نظر گرفتن بازده انرژي بالاتر، عمر طولاني تر و صرفه اقتصادي در بازه زماني طولاني تر در كشت هاي گلخانه اي، استفاده از ديودهاي نور تركيبي در نوردهي تكميلي كشت هاي فشرده در اولويت مي باشد. نورهاي تكميلي ديود تركيبي نيز به دليل برتري معني دار نسبت به شاهد و نقش مثبتي كه در بهبود فرآيند رشد و نمو گل رز رقم سامورايي دارند، پيشنهاد مي گردد؛ همچنين نور مكمل ديودهاي تركيبي به عنوان جايگزيني براي نورهاي تكميلي متال هاليد و پرفشار سديمي توصيه مي گردد.