اراده باوري مستقيم

اراده باوري مستقيم مدعي است كه همه يا برخي از حالات مربوط به باورهاي ما، يعني شكل‌دهي، حفظ، توجيه و تعليق داوري‌هاي ما، تحت كنترل ارادي مستقيم ما قرار دارد. پيروان اين ديدگاه هر يك بر طبق مباني فكري خود بر نقش مهم اراده تأكيد نموده و به‌نوعي بر فاعليت فرد از منظر معرفتي اصرار مي‌ورزند. پژوهش حاضر ضمن تحليل آراي برخي از معرفت شناساني كه قايل به اراده باوري مستقيم هستند درصدد پاسخ به اين سؤال است كه آيا باورها و داوري‌هاي ما تحت سيطره مستقيم اراده شكل مي‌گيرد؟ ارزيابي اراده باوري مستقيم نشان مي‌دهد كه گرچه اين رويكرد به‌خاطر نقش افراطي كه براي اراده در شكل‌گيري همه انواع باورها، تأييد و تعليق داوري متصور است، چندان موجّه نيست و همين امر باعث شده است كه اراده باوري مستقيم، با قرائت عام و جهاني‌اش به‌صورت رويكردي قابل‌قبول براي اغلب معرفت‌شناسان مطرح نباشد، بااين‌همه با محدودكردن دايره شمولش، به دليل سازگاري آن با تجارب شناختاري افراد، درمورد برخي از باورها قابل دفاع است. مقاله حاضر با پذيرش قرائتي با جهان‌شمولي كمتر، با بررسي آراي برخي اراده باوران مستقيم در عين نفي گستره افراطي اراده، بر نقش و جايگاه معقول آن در موضوع موردبحث تأكيد مي‌كند.