ضرورت مطلقه و نسبت آن با امكان فقري در انديشۀ ابن‌سينا و ملاصدرا

در اين مقاله جهات در منطق ابن‌سينا، انواع ضرورت و ضرورت مطلقه و همچنين رابطۀ معناي منطقي و فلسفيِ جهات بررسي مي‌شود. در ادامه، تفسير ملاصدرا از ضرورت مطلقه و تعبير آن به‌ضرورت ازلي موردبحث قرار مي‌گيرد و نتايج فلسفي‌اي كه صدرا از طرحِ اين ضرورت گرفته برجسته مي‌شود و مشخص مي‌گردد كه ضرورت در هليات بسيطه از نوع ضرورت ازلي و ضرورت در هليات مركبه از نوع ضرورت ذاتي است. همچنين برهان‌پذيري قضاياي ضرورت ازلي به بحث گذاشته مي‌شود. در ادامه، به نظر ابتكاري ملاصدرا دربابِ امكان فقري پرداخته خواهد شد. وجود در معناي امكان فقري عين فقر است و تمام وجودات در اين معني عين تعلق‌اند. بنابر مباني حكمت متعاليه، ازآنجاكه تشكيك در وجود راه دارد، ممكن فقري مقول به تشكيك است. از نظر استاد مهدي حائري يزدي، ابتكار ملاصدرا در طرح امكان فقري درواقع تكميل بحث ضرورت مطلقه در ابن‌سيناست. براين‌اساس، به طرح و بررسي و گسترش نظر ايشان نيز پرداخته خواهد شد.