چيستي سازمان اطلاعات در نظام سياسي نوبنياد

وظيفه يك سازمان اطلاعاتي، پايش انديشه‌ها و رفتارهاي گروه‌هايي است كه با نظام مستقر، در معارضه‌اند و كوشش مي‌كنند نظام موجود را براندازند. رصد مخالفان نظام سياسي، تنها وظيفه يك سازمان اطلاعاتي نيست؛ بلكه، مبارزه‌ عليه گروه‌هاي معارضه جوي برانداز، ديگر وظيفه يك سازمان ‌اطلاعاتي است. نهادهاي اطلاعاتي، بخش مهمي از يك نظام سياسي‌اند. نظريه بنيادين تأسيس دولت و نظام حقوقي-سياسي، تعيين‌كننده خط‌مشي سازمان‌هاي اطلاعاتي است. هنگام آميختگي دو واژه‌، گستره واژگان دوگانه مركب، از بين ‌مي‌رود و به يكديگر، محدود و مشروط مي‌شوند و واژه‌اي كه در تركيب با كلمه ديگر قرار گرفت، استقلال معنايي/كاركردي خود را از دست ‌مي‌دهد. در اين نوشتار، نظريه سياسي سازمان اطلاعات و امنيت كشور ايران، به دليل ساخت دوگانه حكومتي (جمهوري و اسلامي)، يك آميزش واژگاني محسوب شده است. هرگاه، از ميان نظريه‌هاي گوناگون سياسي‌ كه زيربناي تئوريك دولت هستند، نظريه‌اي برگزيده شود و مبناي كردار حكومت و زيرمجموعه‌هاي نهادي آن (ازجمله سازمان‌هاي اطلاعاتي) گردد، دولت و سازمان اطلاعات، محدود به بُن‌مايه‌هاي نظريۀ برگزيده، مي‌شوند. پرسش اصلي مقاله آن است كه نظريه سازمان اطلاعات ايران پسا انقلاب از چه خصلتي برخوردار شده است. فرض مقاله آن است كه به دليل ساخت دوگانه نظريه حكومت در ايران پسا انقلاب اسلامي، ويژگي نظري سازمان اطلاعات نظام برآمده از انقلاب نيز، دوگانگي و آميخته گرايي است. نگارنده با سرمشق‌ قرار دادن (و نه بهره‌گيري و كاربست) مدل «كريك» و با استفاده از روش توصيفي‌، تلاش مي‌كند تا اين موضوع را نشان دهد كه چگونه تغيير در نظريه سياسي بنيادين يك دولت، مي‌تواند منجر به تغيير در كارويژه و كردار سازمان اطلاعات يك كشور، گردد.