بررسي تأثير باكتري‌هاي محرك رشد در دماهاي مختلف بر شاخص‌هاي جوانه‌زني و رشد گياهچه گلرنگ (Carthamus tinctorius)

مقدمه: گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) گياهي زراعي يكساله و با كاربرد روغني است كه به مناطق خشك و نيمه خشك سازگار مي‌باشد و به عنوان گياه بومي ايران محسوب مي‌شود. مرحله جوانه‌زني و استقرار گياهچه در خاك از مهم‌ترين مراحل رشد و نمو در چرخه زندگي گياهان مي‌باشد. داشتن سرعت و درصد جوانه‌زني بالا سبب افزايش تعداد گياهچه‌ها گرديده و استقرار سريع و موفق گياهچه‌ها در خاك نيز به رشد رويشي مناسب گياهچه‌ها در مراحل بعدي زندگي كمك مي‌كند. از اين رو بررسي شاخص‌هاي جوانه‌زني و استقرار گياهچه در محيط و يافتن شرايط مناسب‌تر براي بهبود اين شاخص‌ها مي‌تواند تأثير مستقيم در كشت موفق‌تر گياهان داشته باشد. يكي از روش‌هاي مورد استفاده در اين زمينه استفاده از پيش تيمار زيستي است. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسي تأثير باكتري‌هاي محرك رشد و تيمارهاي دمايي بر شاخص‌هاي جوانه‌زني و رشد گياهچه گلرنگ، اين پژوهش در آزمايشگاه دانشكده كشاورزي دانشگاه ياسوج در بهار سال 1395 به صورت فاكتوريل با طرح پايه كاملاً تصادفي با سه تكرار اجراء گرديد. عامل دما در هفت سطح (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 درجه سلسيوس) و عامل باكتريايي (پيش تيمار بذر با سويه‌هاي مختلف باكتري) در پنج سطح (باسيلوس سابتلايت، سودوموناس فلورسنس سويه 25، سودوموناس فلورسنس سويه CHA0، سودوموناس فلورسنس سويه 2، و بدون تلقيح (شاهد)) عامل‌هاي آزمايشي بودند. يافته‌ها: نتايج يافته‌هاي حاضر حاكي از آنست كه دماي 20 درجه سلسيوس سبب بيشترين درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني و بنيه طولي شد. همچنين بذرهاي تلقيح يافته با باكتري‌هاي محرك رشد سودوموناس فلورسنس سويه CHA0 داراي بيشترين درصد جوانه‌زني (68)، سرعت جوانه‌زني (49/ 3 بذر در روز) و بنيه طولي (6/22) بودند. طول گياهچه، وزن خشك و بنيه وزني از ديگر مؤلفه‌هايي بودند كه در دماي 20 و 25 درجه سلسيوس سويه 25 نتايج بهتري را نشان داد. همچنين با افزايش يا كاهش دما از دماي مطلوب شاخص‌هاي جوانه‌زني و رشد گياهچه كاهش يافت. كاربرد باكتري‌هاي محرك رشد سبب افزايش فعاليت آنزيم‌هاي آسكوربات پراكسيداز و كاتالاز شده كه منجر به كاهش صدمات ناشي از دماهاي نامطلوب و بهبود شاخص‌هاي جوانه‌زني گرديد. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج حاصل از اين پژوهش به منظور تسريع در ميزان و سرعت جوانه‌زني و ديگر مؤلفه‌هاي جوانه‌زني بهتر است تلقيح بذر با باكتري‌هاي محرك رشد سودوموناس فلورسنس سويه CHA0 و سودوموناس فلورسنس سويه 25 و در دامنه دمايي 20 و 25 درجه سلسيوس صورت گيرد. جنبه‌هاي نوآوري: 1-جوانه‌زني بذرهاي گلرنگ تيمار شده با باكتري تحت دماهاي مختلف داراي خصوصيات رفتاري متفاوتي است. 2- بذرهاي تلقيح يافته با باكتري‌هاي محرك رشد سودوموناس فلورسنس سويه CHA0 داراي شرايط مناسب‌تر جوانه‌زني بودند. 3- استفاده از دماي ۲5-۲0 سلسيوس براي مولفه‌هاي جوانه‌زني بهتر است.