پيش‌‌بيني گستره كنوني و آينده گونه Bromus tomentellus در رويشگاه‌‌هاي مرتعي البرز جنوبي، استان قزوين

تغييرات اقليمي در دو دهه اخير، يك موضوع جدي بوده و بسياري از مطالعات، بر جنبه‌‌هاي مختلف آن متمركز شده‌‌اند. در پژوهش حاضر، به بررسي تأثير تغيير اقليم بر پراكنش گونه Bromus tomentellus، پرداخته شد. براي اينكار، از 19 متغير زيست اقليمي و سه متغير‌‌ فيزيوگرافي و مدل رگرسيون لجستيك، براي تعيين كميت تغيير اقليم در سال 2050 و بررسي دقيق اثرات آن بر تغيير گستره گونه B. tomentellus استفاده شد. ابتدا با استفاده از 17 ايستگاه سينوپتيك داخل و مجاور استان، پايگاه داده متغيرهاي بارش، دماي شبانه، دماي روزانه و متوسط دما، تشكيل و 19 سنجه اقليمي، محاسبه شد. همچنين با استفاده از مدل رقومي ارتفاع، با دقت 30 متر؛ متغيرهاي فيزيوگرافي شيب، جهت و ارتفاع، تهيه شد. سپس، نقاط حضور و غياب گونه مشخص شد و با استفاده از رگرسيون لجستيك، رفتار رويشي آن، مشخص و نقشه مدل‌سازي شده و معادلات مربوطه در شرايط كنوني، محاسبه شد. با استفاده از معادلات فعلي و قرار دادن داده‌هاي استخراج شده از پايگاهWorldclime ؛ نقشه پراكنش آينده، براي سال 2050 تحت سناريوهاي اقليمي RCP4.5 و RCP8.5، توليد گرديد. نتايج نشان داد؛ ميانگين دماي سالانه (BIO1)، دامنه دماي سالانه (BIO7) و ميانگين دماي سردترين فصل (BIO11)، بيشترين اهميت را براي تناسب رويشگاه دارند كه مقادير آنها، با سخت‌‌تر شدن شرايط اقليمي، افزايش مي‌‌يابد. ميانگين دماي سالانه در مكان‌‌هايي با احتمال وقوع بيشتر از 75 درصد؛ طي سه دهه آينده، 1/6 تا 2/1 درجه سانتي‌‌گراد، افزايش خواهد داشت. ارتفاع رويشگاه‌‌هاي مناسب آن نيز، 115 تا 190 متر، بيشتر خواهد شد. به عبارت ديگر، به ارتفاعات بالاتر، مهاجرت خواهد كرد. در نتيجه، سطح رويشگاه مناسب آن، در واكنش به تغييرات اقليمي، كمتر مي شود . همچنين تحت سناريوهاي اقليمي، 30 در صد از رويشگاه هاي آب و هوايي مناسب خود را در سال 2050، از دست خواهد داد و رويشگاه هاي نامناسب فعلي نيز، 35 درصد افزايش خواهد يافت. در مجموع؛ تغيير اقليم و افزايش شاخصه هاي دمايي، باعث حركت گونه B.tomentellus به سمت عرض هاي جغرافيايي بالاتر در امتداد گراديان ارتفاعي، خواهد شد. از اينرو، طي سه دهه آينده، خطر حذف آن از اكوسيستم هاي البرز جنوبي، مشهود خواهد بود.