تحليل تاريخي وضعيت نساجي سنتي ايران در دوره ناصرالدين شاه

در تحليل وضعيت نساجي سنتي ايران در عصر قاجار و به صورت خاص در دوره ناصري (1313/ 1896ـ 1264/1848)، معمولاً اين بازه تاريخي به دلايل متعدد ازجمله تقارن با انقلاب صنعتي، واردات بي رويه منسوجات اروپايي به كشور و عدم حمايت از صنايع داخلي به دوران افول تعبير مي شود. درصورتي كه ژرف نگري بر اساس منابع تاريخي دست اول همچون سفرنامه ها، مي تواند در تعيين حدود واقعي اين مسئله مؤثر باشد. بنابراين اين مقاله با هدف بررسي كيفيت نساجي سنتي ايران در عصر ناصري برآن است به اين پرسش پاسخ دهد كه چگونه مي توان با مطالعه اسناد تاريخي ازجمله سفرنامه ها، فراز و فرود نساجي ايران را در دوره ناصرالدين شاه قاجار تبيين كرد؟ نتيجه اين پژوهش به شيوه تحليلي ـ تاريخي و با استناد به منابع كتابخانه اي نشان داد، هرچند نساجي سنتي ايران در دوره ناصري از صورت پيشين خود فاصله مي گيرد و رهپويه افول مي پيمايد، اما اين افول و تنزل؛ در قياس با اوج نساجي ايران در سده پيش و مقارن با عصر صفوي ارزيابي مي شود؛ درحالي كه در دوره ناصري توليد پارچه هاي ابريشمي، شال هاي پشمي، پارچه هاي نخي و كتان هاي قلمكار همچنان رونق داشت، به طوري كه علاوه بر تأمين نياز داخلي، صادرات خارجي نيز بخشي از نياز بازار جهاني را تأمين مي كرد.