بررسي تناسب موجود در تزيينات معقلي مدرسة «غياثيۀ خرگرد»

بيان مسئله: مطالعۀ تناسب موجود در اجزاي تزيينات آجري در نماهاي معماري (خوون چيني) نشان مي‌دهد كه اين تناسب حاصل نسبت ابعاد اجزا به آجر مادر است كه از خرد شدن آن به نسبت‌هاي صحيح پديد مي‌آيد. در خصوص تزيينات معقلي كه مبناي آن نيز بر چينش از پيش طراحي‌ شده، آجرها استوار است، علي‌رغم تحقيقات فراوان در انواع آن، ضروري است كه تا چگونگي ايجاد تناسب بين اجزاي آجر و بستري كه در آن به‌كار گرفته مي‌شوند، مورد مطالعه قرار گيرند، برهمين اساس مسئله اين پژوهش آشكار سازي نسبت بين اجزا در يك تزيين معقلي و تناسب اين اجزا با بستري كه در آن قرار گرفته‌اند، است. تزيينات مورد مطالعه اين پژوهش معقلي‌هاي كتيبه‌دار مدرسۀ «غياثيۀ خرگرد» ساختۀ قوام‌الدين شيرازي است.هدف: بررسي تناسبات كمي موجود در تزيينات معقلي مدرسۀ غياثيۀ خرگرد (حاصل از محاسبات عددي) هدف اين پژوهش است.روش پژوهش: اين پژوهش از نظر هدف بنيادي و از حيث روش مبتني ‌بر توصيف و تحليل داده‌هاست. داده‌ها از دو طريق كتابخانه‌اي و ميداني به‌دست ‌آمده‌اند. در مطالعۀ ميداني، تزيينات معقلي (داراي كتيبه) مورد محاسبۀ كمي قرار گرفته است. تزيينات مورد مطالعه توسط نرم‌افزار رايانه‌اي بازطراحي‌ شده‌اند.يافته‌ها: نتايج نشان مي‌دهد كه تناسب، علاوه‌ بر اجزاي آجرهاي تشكيل‌‌دهندۀ معقلي‌ها، بين آجرها و بستري كه آن را تزيين مي‌كنند نيز وجود دارد. اين تناسبات بر اثر به‌كارگيري يك (پيمون) كه از واحد اندازه‌گيري سنتي (گز) حاصل مي‌شود، براساس تقسيمات حاصل از ترسيم‌هاي هندسي به‌وجود آمده و تناسبات لازم را با دقت بسيار بالا در تمام اركان و اجزاي بنا ايجاد مي‌نمايد.