عنوان مقاله :
شبكۀ مضامين مرتبط با ولايت امام علي مبتني بر تحليل مضمون احاديث كتاب كفاية الاثر
پديد آورندگان :
عترت دوست ، محمد دانشگاه تربيت دبير شهيد رجايي - گروه الهيات و معارف اسلامي , قهاري ، مصطفي دانشگاه تربيت دبير شهيد رجايي - گروه علوم قرآن و حديث
كليدواژه :
امام علي(ع) , ولايت , وصايت , تحليل مضمون , كفاية الاثر
چكيده فارسي :
از جمله كتب حديثي مغفول واقعشده در طول تاريخ اسلام، كتاب كفاية الاثر في النص علي الائمة الاثني عشر است كه همزمان با عصر تأليف كتب اربعۀ شيعه نوشته شده است. خزاز رازي كه از جمله محدثان برجستۀ قرن چهارم هجري است، بهمنظور اثبات امامت و وصايت اهل بيتk در اين كتاب اقدام به جمعآوري احاديث به ترتيبي خاص نموده كه نشان ميدهد گويا مخاطبان اوليهاش، مخالفان مذهب شيعۀ اثناعشري بودهاند. از آنجا كه برخي عالمان در طول تاريخ، احاديث اين كتاب را تضعيف كرده و به آن توجه جدي نداشتهاند، در اين مقالۀ پژوهشي تلاش شده است بهمنظور اعتبارسنجي متني و محتوايي احاديث، با استفاده از روش «تحليل مضمون» به استخراج مضامين و مقولههاي كليدي احاديث اين كتاب پرداخته و ضمن استخراج شبكۀ مضامين احاديث كتاب، مؤيدات تمامي مضامين مطرح از منابع معتبر مثل قرآن كريم و ديگر كتب حديثي بيان شود. شبكۀ مضامين استخراجشده از تحليل مضموني احاديث بيانگر رابطۀ محوري ولايت با توحيد، نبوت پيامبر، تقواي الهي، تسليم حق بودن، ايمان و حقيقت عبادت است. مهمترين مقولههاي طبقهبنديشده از شبكۀ مضامين نيز وصايت، ولايت، امامت و وارث بودن امام عليR بعد از پيامبر اكرم(ص) است. از آنجا كه تأييد محتواي اين كتاب نقش مهمي در اعتبارسنجي متني و معرفي مجدد آن در جامعۀ اسلامي دارد، ضرورت انجام اين پژوهش و كاربردي بودن آن مشخص ميشود.