اثر تاريخ كاشت و كاربرد كودهاي دامي، شيميايي بر برخي ويژگي‌هاي مورفوفيزيولوژيك و اسانس بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)

سابقه و هدف: تاريخ كاشت مطلوب يكي از فاكتورهاي مهم براي به حداكثر رساندن عملكرد است. اگرچه كودهاي شيميايي عناصر مورد نياز گياه را سريع‌تر و مؤثر‌تر در اختيار گياهان قرار مي‌دهند، اما براي افزايش كيفيت محصولات به ويژه گياهان دارويي و معطر استفاده از كودهاي آلي بهتر از كودهاي شيميايي است. كودهاي آلي سبب كاهش وزن مخصوص ظاهري و افزايش نگهداري آب در خاك مي‌شوند. كود دامي نيز يكي از منابع كود آلي است كه استفاده از آن در سيستم مديريت پايدار خاك مرسوم مي‌باشد. بنابراين، مطالعه حاضر به منظور بررسي اثر تاريخ كاشت و كاربرد كودهاي دامي و شيميايي بر برخي ويژگي‌هاي مورفوفيزيولوژيك و اسانس بادرشبو اجرا شد. مواد و روش‌ها: آزمايش به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1397 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه شهركرد اجرا شد. در اين آزمايش سه تاريخ كاشت: 31 فروردين، 22 ارديبهشت و 13 خرداد به عنوان فاكتور اصلي و شش سطح كودي شامل: 1) عدم مصرف كود 2) 25 درصد كود اوره + 75 درصد كود دامي 3) 50 درصد كود اوره + 50 درصد كود دامي 4) 75 درصد كود اوره + 25 درصد كود دامي 5) 100 درصد كود اوره و 6) 100 درصد كود دامي به عنوان فاكتور فرعي مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه تاريخ كاشت و كوددهي اثر معني‌داري بر تمامي صفات مورد مطالعه داشت. اثر برهم كنش تاريخ كاشت و تيمارهاي مختلف كود نيز بر همه صفات مورد اندازه‌گيري به جز قطر ساقه، طول گل‌آذين اصلي و كلروفيل a معني‌دار بود. بيشترين قطر ساقه از تاريخ كاشت 22 ارديبهشت و بيش ترين طول گل‌آذين اصلي و كلروفيل a مربوط به تاريخ كاشت 13 خرداد بود. بيش ترين ميزان وزن خشك برگ از تاريخ كاشت 22 ارديبهشت با 100 درصد كود دامي، بيش ترين ميزان عملكرد بيولوژيك از تاريخ كاشت 13 خرداد با 100 درصد كود دامي، بيش ترين درصد اسانس از تاريخ كاشت 31 فروردين و 13 خرداد با 100 درصد كود دامي و بيشت رين كلروفيل b، كلروفيل كل و عملكرد اسانس از تاريخ كاشت 13 خرداد با 100 درصد كود دامي به دست آمد. نتيجه‌گيري: در اين آزمايش كاربرد تيمار 100 درصد كود دامي افزايش معني‌داري در ميزان برخي صفات مورفوفيزيولوژيك بادرشبو داشت كه به نظر مي‌رسد كود دامي به علت ظرفيت نگهداري آب در خاك توانسته اين اثر مثبت را بر روي صفات بگذارد. بنابراين، از آنجايي كه مهم‌ترين هدف كشت گياهان دارويي استحصال اسانس آن‌ها است، لذا تاريخ كاشت 13 خرداد به همراه كاربرد 100 درصد كود دامي در شرايط مشابه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻔﯿﺪ ﺑﺎﺷﺪ.