امكان‌سنجي كاربرد سامانه‌هاي مختلف آبياري در اراضي شهرستان نهاوند

استفاده درست از سامانه هاي آبياري موجب افزايش بهره وري آب و زمين خواهد شد. براي انتخاب درست سامانه هاي آبياري و اولويت بندي كاربرد سامانه هاي مختلف آن، روش هاي مختلفي وجود دارد كه در آن ها شرايط زمين، كشاورز، اقليم و منابع آب و خاك مدنظر قرار مي گيرند. پژوهش حاضر به اولويت بندي سامانه هاي مختلف آبياري در اراضي كشاورزي شهرستان نهاوند پرداخته است. پرسشنامه ابزار اصلي جمع آوري اطلاعات موردنياز اين پژوهش بوده است. ضريب آلفاي كرونباخ پرسشنامه اين پژوهش مقدار 0/65 به دست آمد كه نشان از پايايي قابلقبول آن دارد. جامعه ي آماري كشاورزان مالك اراضي كشاورزي روستاهاي استان همدان است كه به صورت نمونه گيري تصادفي، از بين 9 شهرستان استان همدان، شهرستان نهاوند و از بين روستاهاي آن، 30 روستا انتخاب شدند. از بين كشاورزان اين روستاها، حجم نمونه، 379 نفر با استفاده از روش كوكران تعيين شد. كشاورزان منتخب نيز به طور تصادفي انتخاب شدند. در اين پژوهش در مرحله ي اول بررسي مطالعه كتابخانه اي با رجوع به اسناد و مدارك موجود در ادارات مربوطه، مقالات انتشاريافته و بررسي يافته هاي علمي مربوطه انجام گرفت. در مرحله دوم آزمون فرضيه ها و يك روش انتخاب سامانه آبياري مناسب با در نظر گرفتن معيارهاي فيزيكي، اقتصادي- اجتماعي و محيطي ارائه شد. نتايج آزمون فرضيه هاي پژوهش مشخص كرد كه از ديدگاه پاسخگويان هزينه نهاده هاي مصرفي در ايجاد و به كارگيري نوع سامانه آبياري و وضعيت اقتصادي كشاورزان، وضعيت آب و هوا، توپوگرافي زمين، خاك، مقدار و كيفيت آب در منطقه مورد مطالعه و ويژگي هاي فردي و حرفهاي (سن، سطح تحصيلات، مالكيت زمين، مقدار زمين زير كشت آبي و درآمد ساليانه) در انتخاب سامانه آبياري در سطح احتمال 1% معني دار و مثبت است. در بخش دوم مطالعه مشخص شد كه بيشترين امتياز توسط سامانه آبياري باراني- ثابت (با 349 مزرعه از 379 مزرعه) و سامانه آبياري باراني با قابليت جابه جايي (282 مزرعه از 379 مزرعه) كسب شد. نتايج مطالعه حاضر مي تواند موجب بهبود كاربرد سامانه هاي آبياري با توجه به شرايط حاكم بر هر مزرعه شده و درنتيجه باعث بهبود بهره وري منابع مختلف توليد شود.