مرور، بررسي و آسيب شناسي از سياست ها و برنامه هاي افزايش توليد و بهبود بهره وري آب گندم در ايران

گندم محصولي راهبردي و عمده در ايران و همچنين بعضي كشورهاي جهان است به تبع آن سياست ها و برنامه هاي مختلفي از جنبه هاي اجرايي و تحقيقاتي در كشور و جهان تدوين و به مورد اجرا گذاشته شده اند. بر اساس مـرور و بررسي بالادستي، سياستها و برنامه هاي مختلف افزايش عملكرد و بهره وري آب محصول گندم ميتوان دريافت كه در اسناد بالادستي توجه به اين محصول خاص به عنوان محصولي راهبردي هنوز كمرنگ است و بيشتر در قالب بحث كلي امنيت غذايي در محصولات اساسي و راهبردي تجلي يافته است ولي در سياست ها و برنامه هاي اجرايي درون دستگاهي متوليان توليد محصولات كشاورزي آن از چالش ها و دغدغه هاي اصلي بوده و سياست ها و برنامه مختلف درون دستگاهي تدوين شده و يا در حال اجرا هستند كه البته ارتباط و اتصال لازم را با اسناد بالادستي مرتبط نداشته و در آنها نتوانسته اند به دليل نقـص نقش آفريني در تسري و يا ايجاد سياست بالاسري به صورت صريحي متجلي شوند سياست ها و برنامه هايي نظير استفاده بيشتر از روشهاي نوين آبياري براي توليد گندم استفاده بيشتر از كشاورزي حفاظتي طرح جهش ديمزارها برنامه هاي تحقيقاتي توسعه اي مختلف با مؤسسات تحقيقات بين المللي برنامه هاي به زراعي و به نژادي مختلف، اجراي طرح افزايش ضريب خوداتكايي گندم، تدوين سياست ها و اجراي دستورالعمل مربوط به تشويق بهره برداران نمونه با بهره وري آب بالا و غيره از نكات بارز و مثبت اين برنامه ها و سياستها توجه خاص به افزايش توليد محصولات كشاورزي ديم (از جمله گندم) ديم و دخالت بيشتر بخش خصوصي و نهادهاي مربوطه (نظير بنياد گندمكاران) در افزايش توليد و بهره وري اين محصول است. به هر حال نتايج اين بررسي نشان مي دهد كه سياست ها و برنامه هاي تدوين شده از نظر ارجاع دهي خوب و محكم مدون و مستند نشده اند و بيشتر در قالب اظهار نظرهاي متوليان در رسانه ها و يا گزارش ها و بخشنامه هاي موردي ميباشند. همچنين بررسي ميزان پيشرفت و پايش ايـن سياست ها و برنامه ها براي مشخص شدن موانع اجراي آنها و همچنين مقطعي بودن و ميزان پايداري آنها از جنبه ادامه كار با در نظر گرفتن تغييرات در مديريتها از نقاط ضعف و يا كاستي هاي اجراي اين چنين سياست ها و برنامه ها مي باشند.