مديريت زهاب هاي‌ حاصل از آبياري زراعت نيشكر در دشت خوزستان

با توجه به محدود بودن منابع آبي كشور و خشكسالي‌هاي اخير و نيز، اثرات سوء زيست محيطي ناشي از رها‌سازي غير اصولي زهاب‌هاي حاصل از كشاورزي، مديريت و بهره‌برداري بهينه از اين‌گونه آب‌ها امري ضروري است. در اين پژوهش امكان استفاده مجدد از زهاب‌هاي حاصل از كشت نيشكر در دشت خوزستان براي كشت جو و اكاليپتوس و تخليه نهايي به تالاب‌هاي مصنوعي و يا حوضچه‌هاي تبخيري، به‌صورت برنامه شبيه‌سازي مورد بررسي قرار گرفت. در اين راستا، با استفاده از آزمون‌هاي شوري‌زدايي، بهترين مدل تجربي شوري‌زدايي خاك‌ها در محدوده مطالعاتي تعيين شد. با استفاده از مدل تجربي شوري‌زدايي، نسبت به تهيه يك مدل شبيه‌سازي، به‌منظور تعيين ميزان شوري نهايي خاك (ECf) به ازاء كاربرد تراوشات عمقي حاصل از آبياري زراعت نيشكر اقدام شد. سپس، بر اساس ميزان زهاب نيشكر و نياز آبي جو و اوكاليپتوس، مساحت زمين‌هاي قابل كشت اين گياهان تعيين شد. همچنين، با تهيه يك برنامه محاسباتي، مساحت حوضچه تبخيري و يا تالاب‌هاي مصنوعي، براي تخليه زهاب‌ باقيمانده از كليه زراعت‌ها تعيين شد. نتايج نشان داد، با استفاده از زهاب يك هكتار زراعت نيشكر در سال دوم كشت، مي‌توان 0.5 هكتار جو كشت كرد و با استفاده از باقيمانده زهاب يك هكتار نيشكر و زهاب 0.5 هكتار جو، مي‌توان 0.22 هكتار اوكاليپتوس كاشت. در نهايت، مساحت محدوده‌هاي مورد زهكشي براي ايجاد يك هكتار حوضچه تبخيري (بيلان آبي صفر)، تالاب (ارتفاع سطح ايستابي 0.25+ متر) و تالاب (ارتفاع سطح ايستابي 0.5+ متر)، با استفاده از مقادير زهاب باقيمانده از زراعت نيشكر، جو و اوكاليپتوس برابر با 0.4348 متر در طول يك‌سال زراعي به‌ترتيب برابر با 5.715، 12.61 و 19.51 هكتار به‌دست آمد.