بررسي سيستم آنتي‌اكسيدانت غيرآنزيمي، كميت پروتئين و روغن در شرايط پيري تسريع‌شده بذرهاي دو رقم كلزا (Brassica napus L.)

اين پژوهش با هدف بررسي اثر پيري تسريع شده (AA) بر شاخص‌هاي فيزيولوژيك و بيوشيميايي بذر كلزا در قالب آزمايش فاكتوريل بر مبناي طرح كاملاً تصادفي با دو عامل رقم (مودنا و اوكاپي)، سطح پيري (صفر، 24 و 72 ساعت دماي 40 درجه سلسيوس و رطوبت اشباع) و چهار تكرار در سال 99-1398 در دانشگاه فردوسي مشهد انجام شد. نتايج نشان داد كه بذرهاي پير شده ارقام اوكاپي و مودنا، كاهش معني‌داري در شاخص‌هاي جوانه‌زني داشتند. در تيمار 72 ساعت پيري در مقايسه با شاهد، محتواي روغن، پروتئين و فعاليت مهار آنتي اكسيدانت، به ترتيب، 9/89، 4/14 و 28/61 درصد كاهش يافت. اما نشت الكتروليت‌ها 84/64 درصد نسبت به شاهد افزايش يافت. پيري، محتواي آنتي‌اكسيدانت‌هاي غير آنزيمي را نيز تحت تأثير قرار داد. در رقم اوكاپي، فلاونوئيدها 73/79 درصد، پرولين 47/15 درصد و فنل 17/13 درصد در مقايسه با بذرهاي پير نشده كاهش يافت. رقم اوكاپي، هر چند داراي خصوصيات كيفي مانند درصد روغن، فعاليت سيستم‌هاي آنتي‌اكسيدانت بالاتري بود، اما به انبارداري بسيار حساس بود، چرا‌ كه پيري باعث افت شديد كيفيت بذرهاي رقم اوكاپي شد. بنابراين براي جلوگيري از خسارت‌هاي اقتصادي، بايد به شرايط محيطي نگهداري بذرهاي اين رقم، توجه بيش‌تري گردد. به طوركلي، كنترل شرايط انبارداري براي به حداقل رساندن پيري و زوال بذر كلزا، امري حياتي است.