شناسايي عوامل مؤثر بر شدت تصادفات راه هاي برون‌شهري و اولويت‌بندي راهكارها با استفاده از مدل‌سازي معادلات ساختاري (SEM) و سيستم استنتاج فازي (FIS)

رشد جمعيت، افزايش تقاضاي سفر و در نتيجه آن افزايش استفاده از وسايل‌نقليه موتوري موجب نگراني در مورد ايمني جاده ها در جوامع امروزي شده است. عوامل مختلفي مانند مشخصات راننده، شرايط محيطي، شرايط سطح راه و نوع وسايل‌نقليه، بر شدت تصادفات تأثيرگذار است. در اين مقاله سعي شده تا با استفاده از روش مدلسازي معادلات ساختاري و با تكيه بر داده‌هاي تصادفات ، ابتدا پارامترهايي كه بيشترين تأثير را بر شدت تصادفات برون‌شهري استان كرمان دارند شناسايي شوند. سپس از نتايج بدست آمده از مدل‌‌سازي معادلات ساختاري، براي توسعۀ يك سيستم استنتاج فازي به منظور اولويت‌بندي راهكارها در ارتباط با هر عامل استفاده مي‌شود. طبق نتايج بدست آمده از مدل‌سازي معادلات ساختاري، عامل انساني (با بار عاملي 0/47) بيشترين تأثير را در بروز تصادفات با شدت آسيب‌ديدگي بالا نسبت به ساير عوامل پنهان ديگر در مدل نشان داده است. از بين پارامترهاي تبيين‌كننده عامل انساني، متغير بستن كمربند ايمني (با بار عاملي 0/85) قوي‌ترين تبيين‌كننده براي اين عامل بوده است. در انتها جهت تعيين اولويت اجراي راهكارهاي كاهش شدت تصادفات به تفكيك عوامل انساني، محيطي و راه، از سيستم استنتاج فازي به دليل دقت قابل قبول آن در حل مسائلي كه با عدم قطعيت مواجه هستند استفاده شده است. نتايج خروجي‌هاي حاصل از سيستم استنتاج فازي نشان‌ مي‌دهد كه اولويت راهكارهاي مرتبط به عوامل انساني به مراتب بيشتر از راهكارهاي مرتبط به عوامل راه و محيطي است. به طور كلي، نتايج اين تحقيق مي‌تواند به متخصصين در حوزه حمل و نقل كمك كند تا اقدامات متقابل را با هدف كاهش سطح شدت تصادف در بخش‌ جاده‌هاي برون‌شهري به صورت كارآمد و بهينه‌ اولويت‌بندي كنند.