تدوين و اثربخشي برنامه پشتيباني مجازي بر رفتارهاي چالش‌برانگيز و مهارت‌هاي اجتماعي كودكان مبتلا به اُتيسم با عملكرد بالا

پژوهش حاضر باهدف تدوين و تعيين اثربخشي برنامه پشتيباني مجازي بر رفتارهاي چالش‌برانگيز و مهارت هاي اجتماعي كودكان مبتلا به اُتيسم با عملكرد بالا، انجام شد. روش‌ پژوهش تركيبي بود. در بخش كيفي، 14 متخصص به روش نمونه گيري هدفمند، به عنوان مشاركت‌كننده انتخاب شدند. به روش كدگذاري نظري، برنامه پشتيباني مجازي در 11 هدف تدوين شد. در بخش كمي، روش پژوهش نيمه آزمايشي با طرح پيش آزمون- پس آزمون و گروه كنترل بود. جامعه آماري شامل تمامي كودكان پسر 7 تا 11 ساله با اختلال اُتيسم مراجعه‌كننده به مراكز درماني و توان‌بخشي پديده و رهياب شهر تهران در سال 1399 بود. از بين آن‌ها 20 نفر به روش نمونه گيري هدفمند، انتخاب و به صورت تصادفي در 2 گروه آزمايش (10 نفر) و گروه كنترل (10 نفر) گمارده شدند. افراد گروه آزمايش، به مدت 13 جلسه (هر هفته 2 جلسه)، برنامه پشتيباني مجازي را دريافت كردند؛ گروه كنترل 2 ماه در ليست انتظار قرار گرفت. ابزار سنجش شامل پرسشنامه هاي رفتارهاي چالش‌برانگيز بودفيش و همكاران (2000) و مهارت هاي اجتماعي گرشام و اليوت (1990)، بود. داده ها با استفاده از تحليل كوواريانس تك متغيره و چندمتغيره تحليل شد. يافته هاي حاصل از پژوهش نشان داد كه برنامه پشتيباني مجازي بر كاهش رفتارهاي چالش‌برانگيز و بهبود مهارت هاي اجتماعي افراد گروه آزمايش، تأثير معناداري داشت (P 0.001)؛ بنابراين، پيشنهاد مي شود تا روان شناسان و مربيان حوزه كودكان مبتلا به اُتيسم، از برنامه پشتيباني مجازي در جهت توانمندسازي، مديريت و كاهش مشكلات روان شناختي اين كودكان و كمك به والدين آن‌ها، بهره ببرند.