تحليل حاكميت بر مبناي اصل عقلي خودساماني ملت و تطبيق آن با جمهوري اسلامي ايران

«خودساماني» در اين مقاله بر سامان‌بخشي روابط اجتماعي توسط انسان‌ها از طريق تحديد اراده و التزام به الزامات ناشي از آن، اطلاق مي‌شود. خودساماني اصلي عقلي است و لازمه حضور در زندگي اجتماعي، كاربست آن و پايبندي به ‌نتايجي است كه بر آن مترتب مي‌شود. بشر به محض ورود به جامعه، چاره‌اي جز پذيرش اين اصل عقلي و حركت در چارچوب آن ندارد. از طرفي، حاكميت كه قدرت برتر فرماندهي و نماد اراده آزاد در جامعه سياسي است تنها براساس اصل عقلي خودساماني اعمال مي‌شود و قوا و نهادهاي ناشي از آن براساس آن تحديد و سامان مي‌يابند. در جمهوري اسلامي نيز پذيرش حاكميت اراده الهي كه ريشه در باورهاي ديني دارد، با خودساماني و تحديد اراده ملت متبلور و محقق مي‌شود. با توجه به آنچه گفته شد پرسش اين است كه مسئله حاكميت بر مبناي اصل عقلي خودساماني ملت چيست و در مقام تطبيق آن قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران چه تحليلي مي‌توان ارائه كرد؟ تحقيق پيش‌رو با استفاده از روش توصيفي ـ تحليلي، مفهوم و نتايج اصل عقلي خودساماني و نسبت آن با اعمال حاكميت را بررسي مي‌كند. انسان‌ها براساس اختيار، در هنگام مواجهه با گزينه‌هاي مختلف با گزينشگري عقلاني حركت كرده، با پذيرش گزينه‌اي، عملاً گزينه‌هاي ديگر را نفي مي‌كنند و بدين ‌ترتيب به جامعه و خود، سامان و نظم لازم را مي‌بخشند. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد هيچ انساني نيست كه وارد جامعه بشود، مگر اينكه ناگزير با اختيارخودش بر محدوديت‌پذيري اراده‌اش مُهر تأييد بزند و حركت خود را در چارچوب الزامات و بايد و نبايدهاي حاصله از آن بپذيرد. ازاين‌رو اعمال حاكميت كه بسترساز زندگي اجتماعي انسان در قالب قانون، نظم و سامان سياسي است، براساس اين اصل انجام مي‌گيرد.