زمامداري و حكمراني مطلوب در منظومه فلسفي ـ سياسي ابن‌سينا

نظريه زمامداري ازجمله مشخصه‌هاي مهم انديشه سياسي ايراني در سده‌هاي ميانه است كه زمامدار آرماني در مركز ثقل آن قرار مي‌گيرد. منظومه فلسفي ـ سياسي ابن‌سينا به عنوان يكي از متفكران بزرگ جهان اسلام از مباحث الهياتي‌اش تأثير پذيرفته است. پرسش اساسي اينكه زمامدار آرماني و حكمراني مطلوب در آراي فلسفي و سياسي ابن‌سينا چگونه است؟ يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد نبي به عنوان زمامدار مطلوب به دليل اتصال به عقل فعال شايسته هدايت و رهبري جامعه به سوي سعادت اين‌جهاني و رستگاري آن‌جهاني است. ابن‌سينا در اثبات شايستگي پيامبر براي رهبري مدينه از مسئله وحي بهره مي‌گيرد؛ به اين معنا كه قوه عقليه نبي به واسطه برخورداري از پرتو نوراني عقل فعال به مرتبه عقل قدسي دست يافته و پديده وحي را تحقق مي‌بخشد. ازاين‌رو پيامبر به عنوان زمامدار آرماني دو وظيفه مهم نيز دارد: تأمين نظم از طريق استقرار نظام سياسي؛ و تنظيم و ساماندهي امور معنوي اتباع از طريق ابزارهاي فلسفي و عالم مغيبات. پژوهش حاضر براساس روش گردآوري داده‌هاي كيفي به شيوه اسنادي و همچنين روش تجزيه و تحليل داده‌ها با رويكرد تفسيري ـ تفهمي انجام پذيرفته است. همچنين در تحقيق حاضر با توجه به شناخت حكمراني خوب در آراي فلسفي ـ سياسي ابن‌سينا، مي‌توان امكان بومي‌سازي و بهره‌مندي آن را براساس آموزه‌هاي ديني و تطابق آن با ادله برون‌ديني (عقل) در نظام اسلامي فراهم ساخت. به عبارت ديگر، اساس نظريات ابن‌سينا در مسئله زمامداري متأثر از موضع درون‌ديني وي با هدف سعادت و رستگاري انسان در دو جهان به وجهي ايدئالي است.