ارزيابي پتانسيل خطر سيلاب و بررسي خسارت ناشي از آن در حوضه آبخيز تالار

سيلاب‌ها يكي از بحران هاي طبيعي است كه هر ساله در نقاط مختلف جهان و كشور به بروز خسارت هاي جاني و مالي محسوس و نامحسوس فراوان منجر مي شود؛ بنابراين، برنامه‌ريزي براي كاهش، مهار و پيش‌بيني پهنه‌هاي خطرناك و داراي توان بالا در زمان رويداد سيلاب امري ضروري است. حوضه آبخيز تالار، در البرز مركزي قرار دارد. در اين پژوهش، پهنه‌هاي سيل‌گير رودخانه تالار با استفاده از سيستم مدل‌سازي حوضه‌هاي آبخيز (WMS) و برنامه HEC-RAS مشخص شد. از داده‌هاي رقومي ارتفاعي، تصاوير ماهواره‌اي و دبي براي ترسيم مقاطع عرضي و پهنه‌بندي محدوده‌هاي داراي خطر سيل استفاده شد. پس از تعيين پهنه‌هاي سيل‌گير، دوره‌هاي بازگشت پنجاه و صد ساله با استفاده از رابطه كريگر تعيين شد. در نهايت، خسارت‌هاي وارد شده بر حريم بيست متري رودخانه تالار و كسيليان در تمام كاربري‌هاي مسكوني شهري و روستايي، زمين‌هاي كشاورزي و باغي، و معابر جاده شوسه و آسفالت محاسبه شد. نتايج نشان داد كه بيشترين مساحت پهنه‌هاي عمق آب، مربوط به طبقه اول (0.3 متر) در سيلاب 94/4/28 است. بيشترين مساحت پهنه‌هاي سيلابي در شهر پل سفيد با مساحت (63.6 هكتار) و شهر زير آب با مساحت (20.7 هكتار) قرار دارد. همچنين بيشترين خسارت محاسبه شده در وقوع سيل، مربوط به كاربري‌هاي مسكوني در شهر زيرآب نزديك به خروجي حوضه است. نتايج آزمون‌هاي آماري نشان داد كه كاربري مسكوني، بالاترين ميانگين عمق (0.84 متر) و منطقه روستايي لرد با ميانگين عمق يك متر، بيشترين توان سيل خيزي را دارد.