كاربست ويژگي‌هاي كاني‌شناسي اراضي بياباني در كنترل كانون‌هاي بحران بياباني قصرشيرين استان كرمانشاه

فرسايش بادي يكي از مهم‌ترين عوامل اصلي ايجاد كانون‌هاي گردوغبار در بسياري از مناطق كشور است كه در اثر تخريب اراضي و سوء مديريت در بسياري از مناطق ايران ديده مي‌شود. بدين دليل، هدف اين تحقيق شناسايي شكل ناهمواري‌ها (مورفولوژي)، فعاليت، ويژگي‌هاي فيزيكي ـ شيميايي و مينرالوژيكي شنزارهاي استان كرمانشاه است. در اين مطالعه به‌منظور دستيابي به نتايج پژوهش، كانون‌هاي بحران در سطح استان كرمانشاه با استفاده از مطالعات ميداني و پرسشنامه‌اي شناسايي شد. سپس با نمونه‌برداري از نقاط بحراني، ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي اراضي ماسه‌اي در مناطق بحراني استخراج شد. نتايج نشان داد كه مهم ترين شكل موجود در اراضي بياباني منطقه موردمطالعه، پيكان ماسه‌اي و درجه فعاليت شنزارها، نيمه‌فعال و بيشتر آن‌ها تثبيت نشده است. منشأ اين ماسه‌ها از سازندهاي آغاجاري است كه در منطقه گسترش دارد و هرساله مقداري ماسه از آن‌ها هوا مي بيند و جدا مي شود، سپس توسط باد روي اراضي كشاورزي و مرتعي قرار مي‌گيرد و بخشي هم حاصل رسوبات ماسه‌اي رودخانه‌هاي فصلي است. بررسي بيني‌كولر عناصر درخشان در بين نهشته‌هاي بادي قصرشيرين، از نقش مؤثر آبرفت‌هاي رودخانه‌اي و تپه‌هاي اطراف در تغذيه مناطق ماسه‌اي حكايت دارد. فعاليت‌هاي كشاورزي مانند عمليات آماده‌سازي بستر براي كاشت، سبب مي شود اين مواد فرسايش‌يافته به خاك اصلي اضافه شود و تغيير بافت خاك سطحي را به همراه دارد. بر اساس نتايج مطالعات آزمايشگاهي، نمونه‌ها عمدتاً فاقد گچ، ماسه‌اي و با  pH بين 7.18 تا 7.95 و مقدار EC بين 0.32 تا 3.18 ميلي‌موس بر سانتي‌متر در نوسان است؛ بنابراين، پهنه‌هاي شناسايي‌شده جزء ماسه‌زارهاي با اشكال پيكاني ماسه‌اي، غيرشور، نيمه ‌فعال و تثبيت نشده است. بررسي مورفوسكوپي نمونه‌ها نشان داد كه بيشترين درصد نمونه‌هاي ماسه‌اي به شكل زاويه‌دار است كه از فاصله نسبتاً كم بين محل برداشت و رسوب‌گذاري حكايت دارد. پيشنهاد مي‌شود در راستاي جلوگيري از تغيير بافت خاك و تخريب ساختمان آن، اقدامات حفاظتي (احياي پوشش گياهي، احداث بادشكن زنده، مالچ پاشي و بهبود هوموس خاك) مناسب انجام شود.