ارزيابي فرسايش تونلي در محدوده روستاي چشمه‌لي در استان گلستان

يكي از انواع فرسايش‌ها، فرسايش تونلي است كه با توجه به عملكرد پيچيده تشكيل و مشكلات اندازه گيري، در مقايسه با فرسايش هاي سطحي كمتر مطالعه شده است. فرسايش تونلي از جمله فرسايش هاي آبي است كه وقوع آن به تغييرات بارزي در چشم انداز زمين و تخريب محيط زيست منجر مي شود. روستاي چشمه‌لي در 45 كيلومتري شمال شرق كلاله و در 27 كيلومتري جنوب غرب مراوه‌تپه در استان گلستان واقع شده است. مطالعات ژئوالكتريك در محدوده روستاي چشمه لي، با هدف مطالعه فرسايش تونلي، چهار پروفيل به نام هاي AB، CD، EF و GH در اين روستا طراحي شد و پس از برداشت داده هاي صحرايي، پردازش داده هاي به دست آمده از اين مطالعات انجام شد. پژوهش حاضر با استفاده از تكنيك ها و روش هاي ژئوالكتريك و ژئوتكنيك به منظور آشكارسازي، ارزيابي و تحليل بخش زيرسطحي زمين انجام شد. همچنين با توجه به اينكه مطالعه سطوح زيرين زمين در صورت كند و كاو هزينه بالايي دارد؛ استفاده از ساير تكنيك هاي دقيق از نياز هاي اساسي به نظر مي رسد. به همين دليل، در پژوهش حاضر از تكنيك ژئوالكتريك از شاخه هاي ژئوفيزيك استفاده  شد و داده هاي به دست آمده با اطلاعات ژئوتكنيكي  مورد ارزيابي و دقت سنجي  قرار گرفت.  داده هاي مربوط به مقاومت الكتريكي پس از برازش و پردازش، در نرم افزار تخصصي RES2dinv تحليل و نتايج آن به صورت مقاطع ژئوالكتريكي و نقشه هاي هم مقاومت ارائه شد. مقادير مقاومت ويژه به دست آمده در ‌پروفيل هاي مورد مطالعه، عمدتاً متأثر از واحدهاي لسي منطقه است. روند تغييرات مقاومت الكتريكي در برخي مقاطع، به طور متناوب با افزايش يا كاهش همراه است. با توجه به ميزان مقاومت ويژه به دست آمده و مقايسه آن با نتايج داده هاي ژئوتكنيكي، افزايش مقدار مقاومت ويژه اغلب با واحدهاي سنگي (آهكي) در ارتباط است و در تحتاني ترين عمق مورد مطالعه آشكار مي شود. مقاطع مقاومت الكتريكي و نقشه هاي هم مقاومت نشان داد كه قرارگيري سطوح مياني با كمترين ميزان مقاومت الكتريكي در بين بخش هاي نسبتاً تحكيم يافته سطحي و واحد هاي سنگي سطوح تحتاني، شرايط را براي ايجاد فرسايش هاي تونلي فراهم نموده است. توزيع شيب توپوگرافي، با جريان هاي زيرسطحي هم سو بوده و با توجه به مهيا بودن شرايط زمين، از عوامل مهم در رخداد پايپينگ و فرسايش تونلي است. روش ژئوالكتريك با توجه به حساسيت مقدار مقاومت الكتريكي به تغييرات ساختاري در سطوح زيرين، قابليت مناسبي دارد و در صورت استفاده، به كاهش هزينه ها در ساير مطالعات اجرايي منجر مي شود.