تهيه نقشه حساسيت زمين‌لغزش با استفاده از مدل بيزين (مطالعه موردي: بخشي از حوضه آبخيز تالار، استان مازندران)

زمين لغزش، جزء فراوان ترين پديده هاي زمين شناسي در حوضه هاي آبخيز است و از آن به عنوان لندفرمي ژئوموفولوژيگ ياد مي شود كه سالانه خسارت هاي فراوان جاني، مالي و منابع طبيعي در پي دارد. استان مازندران نيز از اين قاعده مستثني نيست. هدف از اين تحقيق، پهنه بندي خطر زمين لغزش با استفاده از تئوري بيزين در حوضه آبخيز تالار واقع در استان مازندران است. در اين روش، متغيرها از توزيع هاي احتمال پيروي مي كنند و تصميم گيري بهينه را مي توان با استدلال بر توزيع هاي احتمال و داده هاي مشاهده شده انجام داد؛ به اين منظور ابتدا با استفاده از نقاط لغزشي موجود، نقشه پراكنش زمين لغزش هاي منطقه تهيه شد. سپس نقشه هر يك از عوامل مؤثر بر زمين لغزش شامل درجه شيب، جهت شيب، شكل شيب (تحب و تقعر شيب)، ارتفاع، كاربري اراضي، سنگ شناسي، فاصله از جاده، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل، شاخص رطوبت توپوگرافي (TWI)، شاخص طول شيب يا حمل رسوب (STI) و پوشش گياهي منطقه رسم شد. درنهايت نيز نقشه پهنه بندي حساسيت زمين لغزش با استفاده از تئوري بيزين براي منطقه مورد مطالعه در پنج كلاس خيلي كم، كم، متوسط، زياد و خيلي زياد تهيه شد. نتايج نشان داد كه بيشتر زمين لغزش ها مربوط به كلاس با شيب 30-15 درجه، با وزن 1.28 و از نظر جهت شيب در غرب و جنوب منطقه به ترتيب با وزن 2.2 و 2.41 رخ داده است. همچنين بيشتر زمين لغزش ها، در شيب محدب و از نظر ارتفاعي در كلاس 1000-500 متر با وزن 4.07 شكل گرفته است. سنگ هاي ماسه اي، شيلي و سيلتي و كاربري مرتع، بيشترين تأثير را در زمين لغزش داشت. بررسي فاصله زمين لغزش ها از جاده، آبراهه و گسل نيز نشان داد كه بيشتر لغزش ها در فاصله كمتر از 100-0 متري اين عوامل رخ داده است كه رابطه نزديك بين آنها را نشان مي دهد. بيشترين زمين لغزش ها از نظر پوشش گياهي، مربوط به طبقه 0.5-0.3 با وزن 3.56 است. تحليل رطوبت توپوگرافيك و شاخص حمل رسوب (توان آبراهه) نشان داد كه بيشترين وزن لغزشي به ترتيب مربوط به طبقات 11.29-6.39  و 19.6-11.84 با وزن هاي 1.009 و 1.17 است. علاوه بر اين، نتايج نشان داد كه زمين لغزش ها به ترتيب در كلاس هاي با حساسيت كم 25.40 درصد، متوسط 31.56 درصد، زياد 28.72 درصد و خيلي زياد 14.30 قرارگرفته است. اعتبارسنجي مدل نيز نشان داد كه سطح زيرمنحني  ROCبراي مدل بيزين 85.56 است كه در طبقه خيلي خوب قرار مي گيرد.