تأثير كاربري اراضي بر برخي ويژگي‎هاي فيزيكي و شيميايي خاك

تغيير كاربري اراضي معمولاً در اولين گام بر ويژگي‌هاي خاك يك منطقه تأثير مي گذارد كه معمولاً تخريب و فرسايش خاك را در پي دارد. بر همين اساس، تأثير نوع كاربري بر برخي از ويژگي‌هاي خاك در بخشي از اراضي دشت جيرفت صورت گرفت. در اين تحقيق از خاك سطحي (104 نمونه) در چهار كاربري زراعي، اراضي كشاورزي رها شده، نخلستان و جنگل طبيعي نمونه گيري شد، سپس برخي از ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك شامل درصد شن، سيلت و رس، هدايت الكتريكي، اسيديته، نسبت جذب سديم، آهك، كربن آلي، چگالي ظاهري، حد رواني، حد خميري، سطح ويژه، ظرفيت تبادل كاتيوني و رطوبت هيگروسكوپي مطالعه و در پايان، توزيع مكاني نقشه‎هاي پراكنش مكاني پارامترهاي مورد نظر نيز ترسيم شد. نتايج نشان داد كه نوع كاربري به تغيير ويژگي‌هاي مورد مطالعه منجر شده است. بيشترين درصد رس (46 درصد) در بوته‌زار مشاهده شد. تغيير در درصد ذرات خاك در كاربري‌هاي مختلف مي‌تواند بيانگر تأثير نوع مديريت‌ها بر روند هدررفت ذرات خاك باشد. تغيير در ويژگي‌هاي بافتي خاك، تغيير در سطح ويژه و حدود آتربرگ، مقدار رطوبت هيگروسكوپي و ظرفيت تبادل كاتيوني خاك را در پي داشت. نقشه‌هاي كريجينگ و جدول همبستگي اين ويژگي‌ها نيز به خوبي اين موضوع را نشان مي دهد. رها شدن بخشي از اراضي كشاورزي از حدود بيست سال قبل، به افزايش شوري خاك و كاهش مقدار ماده آلي آن منجر شد و اين بخش از اراضي، شرايط حاصلخيزي مناسبي نداشت. مقدار هدايت الكتريكي و كربن آلي در اين كاربري نيز به ترتيب حدود دو برابر بيشتر و حدود بيست درصد كمتر از اراضي زراعي بود. پيشنهاد مي‌شود در صورت فراهم بودن شرايط از نظر تأمين آب، اين كاربري به عنوان زمين كشاورزي احيا و استفاده شود، يا مي توان با كاشت گياهان مقاومي نظير گز، خاك اين كاربري را حفظ و از تخريب آن جلوگيري كرد.