شيوع، عوامل ايجاد كننده، عوامل خطر، روش‌هاي پيشگيري و درمان سخت‌زايي در گاوهاي شيري

هر مورد سخت‌زايي، مشكلي باليني محسوب مي‌شود كه در صورت به كارگيري روشي صحيح مي‌توان آن را رفع نمود. تشخيص و درمان سخت‌زايي نيازمند درك صحيح روند زايمان طبيعي و حساسيت نسبت به رفاه مادر و فرزند است. سختي تولد زماني رخ مي‌دهد كه يا زورهاي زايماني ناكافي هستند، يا مجراي زايماني اندازه و شكل مناسبي ندارد، يا قطر جنين نمي‌تواند از طريق مجراي زايماني عبور كند، چون يا خيلي بزرگ است يا نحوه قرارگيري آن از عبور طبيعي آن جلوگيري به عمل مي‌آورد. رخداد سخت‌زايي در تليسه‌ها ۳ تا ۱۰ برابر رخداد آن در گاوهاي چند بار زايش (چه گاوهاي گوشتي و چه شيري) است. عوامل خطر سخت‌زايي شامل عدم تناسب ميان جنين و مادر، قرارگيري غير طبيعي جنين، استنوز فرج، واژن و يا سرويكس، پيچ خوردگي رحم هستند. پيشگيري از سخت‌زايي به ويژه در تليسه‌هاي زايش اول، عنصر مهمي در برنامه توليد مثلي موفق در همه مزارع پرورش گاو شيري يا گوشتي محسوب مي‌شود و عوامل زيادي مي‌توانند در رخداد سخت‌زايي نقش داشته باشند. حتي در زمان‌هايي كه برنامه‌هايي جهت محدود نمودن خطر سخت‌زايي و رساندن آن به سطح قابل قبول وجود دارند (كمتر از ۱۵ ٪براي تليسه ها و كمتر از ۵ ٪براي گاوها)، همچنان مواردي از سخت‌زايي در گله‌هاي گاو گوشتي و شيري رخ مي‌دهند. يكي از مهم‌ترين نيازمندي‌ها براي مديريت ايده‌آل سخت‌زايي اين است كه دامدار بداند چه زماني مداخله كند يا تقاضاي كمك داشته باشد.