تحليل گفتمان بيانيه «گام دوم انقلاب»: فرصت‌ها و تهديدهاي پيش‌روي نظام اسلامي با توجه به مفهوم «دشمن»

جمهوري اسلامي ايران طي چهار دهه پس از پيروزي انقلاب اسلامي، تهديدها و فرصت‎هاي گوناگون، داخلي و خارجي را پشت سر گذاشته است. مؤلفه‎هاي سازنده انقلاب اسلامي به واسطه رهبري امام خميني و سپس حضرت آيت‎الله خامنه‎اي نظام اسلامي را در مسيري قرار داده است كه از فرصت‎ها تا حدود بسيار زيادي به خوبي استفاده كرده و تا حد قابل توجهي تهديدها را دفع كرده است. در چهل سالگي نظام، رهبر انقلاب در سال 1397 با صدور بيانيه «گام دوم انقلاب»، به ترسيم مسير آتي نظام اسلامي در چهل سال دوم پرداخت. اين سند راهبردي، فضاي آيندگي را ترسيم كرده است كه با تحليل گفتمان حاكم بر بيانيه مي‎توان عمده‎ترين تهديدها و فرصت‎هاي پيش‎روي نظام اسلامي از منظر بيانيه گام دوم را تحليل و احصاء كرد. برهمين پايه، پرسش اصلي اين پژوهش اينگونه طرح شده است: عمده‎ترين فرصت‎ها و تهديدهاي پيش‎‎روي نظام اسلامي بر پايه گفتمان بيانيه گام دوم انقلاب كدام‎اند؟ در راستاي پاسخ به اين پرسش اصلي، دو پرسش فرعي طرح كرده‎ايم: 1- رهبر انقلاب گفتمان خود را در بيانيه گام دوم چگونه بازنمايي كرده است؟ 2- در گفتمان حاكم بر بيانيه گام دوم، فرصت‎ها و تهديدهاي پيش‎‎روي نظام اسلامي در چه سطوحي بازنمايي شده است؟ در اين مقاله با استفاده از روش تحليل گفتمان تلاش مي‎كنيم تا با آشكار ساختن مؤلفه‎هاي ايدئولوژيك بيانيه گام دوم، كه تا حدودي در برابر گفتمان رقيب و مفهوم «دشمن» صورت‎‎بندي شده است، عمده‎‎ترين تهديدها و فرصت‎هاي پيش‎‎بيني شده در گفتمان رهبر انقلاب براي چهل سال دوم نظام اسلامي را شناسايي كنيم كه در سطوح هويتي، سياسي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي و رسانه اي بازنمايي شده است.