بررسي گفتمان موقعيتِ تسليم و اميد به خدا در سوره كهف بر اساس نظام نقش‌گراي هليدي

در زبان‌شناسي نقش‌گرا معناي بافتي متون، محصول پيوند متن و موقعيتي است كه در آن توليد مي‌شود. مهم‌ترين كاركرد اين نوع از نگاه در قرآن كريم آشكارسازي زواياي پنهان معنا در آن است. ضرورت اين نوع از نگاه در بيان و اثبات اين فرضيه است كه بافت موقعيت مطرح شده در نظام نقش‌گرا، به‌ واسطه تعيين دقيق معنا به ‌عنوان يك قرينه اساسي در فهم، ميتواند به ‌طور مستقيم بر معناي آيات قرآن كريم اثر داشته باشد. براي مثال موقعيت تسليم و اميد به خداوند در سوره كهف، آشكاركننده ابعاد مختلف تسليم از جنبه فردي، اجتماعي و اعتقادي است. در اين پژوهش سعي شده است با در پيش گرفتن روش توصيفي - تحليلي با بررسي آياتي از سوره كهف كه تسليم و اميد به خداوند را مطرح كرده‌اند به تبيين ارتباط گفتمان موقعيت اين مقوله‌ها با متن و ارتباط لايه هاي سه‌گانه بافت موقعيتي(گستره، منش و شيوه سخن) با لايه هاي معنايي زبان (فرانقش انديشگاني و بينافردي و متني) پرداخته شود. از جمله رهيافت هاي حاصل شده آن است كه آغازگر‌هاي مركب (متني- ساختاري) در موقعيت تسليم بيشترين بسامد را دارا هستند كه نشان از ارتباط حروف ربط با موقعيت دارد. تكرار در بافت موقعيتي تسليم و اميد به چندين شكل نمود مي‌يابد همچنين استعمال «رب» با ضمير متصل «نا» و «ي» در هر سه رويداد يعني (داستان جوانمردان، واقعه تحدي و داستان صاحبان باغ) مشاهده نمود. عنصر معنايي اين تركيب اضافي همان اميد به رحمت خداوند است كه بافت موقعيت در شكل دادن آن نقش اساسي ايفا مي كند.