بررسي رشد و نمو و عملكرد ارقام غالب ذرت دانه اي در راستاي مديريت پايدار نيتروژن

اهداف: نيتروژن به عنوان مهمترين و محدودكننده ترين عنصر تغذيه اي در توليد محصولات كشاورزي محسوب مي شود كه به طور فشردهاي در سيستم هاي كشاورزي براي دستيابي به عملكرد بيشينه محصولات مورد استفاده قرار مي گيرد. از اينرو با توجه به نگراني‌هاي روزافزون در رابطه با اثرات مخرب زيست محيطي ناشي از مصرف زياد كودهاي نيتروژني و همچنين هزينه‌ي اقتصادي بالاي تامين اين كودها، تحقيق حاضر در راستاي مقايسه‌ي رشد و عملكرد سه رقم رايج ذرت در پاسخ به مقادير مختلف نيتروژن در شرايط اقليمي نيمه خشك استان كرمان در راستاي مديريت پايدار مزارع اجرا گرديد.مواد و روش‌ها: آزمايش مزرعه‌اي طي دو سال زراعي 1393 و 1394 در مزرعه تحقيقاتي مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان كرمان انجام گرفت. اين تحقيق در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با آرايش فاكتوريل در سه تكرار انجام شد. فاكتورها شامل سه رقم ذرت دانه‌اي (سينگل‌كراس 704، ماكسيما و تري‌وي‌كراس 604) و چهار مقدار نيتروژن (0، 92، 220 و 368 كيلوگرم در هكتار) بودند. يافته‌ها: نتايج حاصل حاكي از تاثير معني‌دار (P 0.01) هر كدام از عوامل مقدار نيتروژن و رقم بر صفات مورفولوژيك، عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه و اجزاي عملكرد ذرت بود. دو رقم سينگل كراس 704 و ماكسيما داراي برتري نسبي و معني‌دار از نظر عملكرد دانه‌ در مقايسه با رقم تري‌وي‌كراس 604 تحت شرايط وجود يا عدم وجود تنش نيتروژن بودند. به طور كلي در سال 1394، عملكرد توليدي توسط تمامي رقمها به دليل تخليه‌ي نتيروژن اوليه خاك (در نتيجه كاشت ذرت به عنوان يك گياه تخليه كننده خاك) و همين‌طور ميزان بالاي آبشويي خاك (به دليل درصد بالاي شن در بافت خاك) به طور قابل ملاحظه‌اي كمتر از سال 1393 بود.در مجموع دو سال، بيشترين و كمترين ميزان عملكرد دانه به ترتيب مربوط به مصرف 143 كيلوگرم نيتروژن در هكتار در سال 1393 و عدم مصرف كود نيتروژني در سال 1394 ( به ترتيب 12359/3 و 640 كيلو گرم دانه در هكتار) بود.نتيجه گيري: به طور كلي يافته هاي اين پژوهش نشان داد كه تعداد دانه در بلال به عنوان موثرترين صفت در تعيين عملكرد دانه رقم هاي ذرت تحت شرايط مختلف فراهمي نيتروژن است. همچنين، تنش نيتروژن )مقايسه عدم مصرف و كاربرد 143 كيلوگرم نيتروژن در هكتار( به شدت مقدار شاخص سطح برگ بيشينه را در رقم هاي ذرت كاهش داد (3/6 به 2/7 در سال 1393 و 2/6 به 1/1 در سال 1394) و در نتيجه موجب كاهش شديد عملكرد دانه گرديد.