بررسي عملكرد و مزيت در كشت مخلوط ارزن (Panicum miliaceum L.) لوبيا (Phaseolus vulgaris L.) و ماشك (Vicia villosa L.) تحت آبياري نرمال و مغناطيسي

اهداف: اين مطالعه به منظور بررسي اثر آب مغناطيسي و الگوي كشت مخلوط سه گياه ارزن، لوبيا و ماشك علوفه اي بر عملكرد گونه ها انجام گرديد. مواد و روش ها: اين پژوهش در سالهاي زراعي 1398 و 1399 به منظور بررسي تأثير آب مغناطيسي و الگوي كشت مخلوط سه گياه ارزن، لوبيا و ماشك علوفه اي برعملكرد گونه ها در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز اجرا شد. آزمايش بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار و 14 تيماربه اجرا درآمد.صفات مورد ارزيابي در گياه ارزن تعداد پنجه در بوته، تعداد برگ در بوته، قطر ساقه اصلي، عملكرد دانه، شاخص كلروفيل برگ و بيوماس كل و شاخص برداشت و در گياه ماشك عملكرد علوفه خشك و در گياه لوبيا عملكرد دانه بودند. براي ارزيابي كشت مخلوط ازاز شاخص هاي LER، AYL ، RVT و IA استفاده گرديد. يافته ها: با توجه به نتايج تجزيه واريانس مركب، اثر آبياري براي تمامي صفات مورد مطالعه ارزن، ماشك و لوبيا معني دار و اثر آب مغناطيسي باعث افزايش صفات مورد مطالعه در سه گياه شد. اثر اصلي نوع كشت براي همه صفات مورد مطالعه در سطح احتمال يك درصد معني دار شد. اثر متقابل سال در كشت فقط براي صفت تعداد برگ در بوته ارزن در سطح احتمال 5 درصد معني دار بود. همچنين اثر متقابل آبياري در نوع كشت براي صفت عملكرد دانه ارزن، بيوماس ارزن، عملكرد علوفه خشك ماشك و عملكرد دانه لوبيا در سطح احتمال يك درصد و صفت شاخص كلروفيل و شاخص برداشت ارزن، در سطح احتمال پنج درصد معني دار گرديد. با توجه به شاخص هاي كشت مخلوط و نتايج مقايسه ميانگين ها، كشت مخلوط ارزن با لوبيا و ارزن با ماشك باعث افزايش عملكرد گياهان مخلوط گرديده و از نظر اقتصادي نيز باصرفه تر مي باشد. آبياري با آب مغناطيسي باعث بهتر شدن صفات در گياهان ارزن، لوبيا و ماشك گرديد. نتايج مقايسه ميانگين اثر كشت براي همه صفات نيز نشان داد كه كشت مخلوط ارزن لوبيا با نسبت 2:1 (دو رديف ارزن ويك رديف لوبيا) و ارزن- ماشك 4:1 (چهار رديف ارزن و يك رديف ماشك) نسبت به كشت‌ خالص عملكرد بهتري داشتند. نتيجه گيري: با توجه به نتايج حاصل از ارزيابي شاخص هاي كشت مخلوط، بيشترين مقدار شاخص LER مربوط به كشت مخلوط ارزن و ماشك با نسبت 4:1 بود همچنين بيشترين ميزان RVT مربوط به كشت مخلوط ارزن و لوبيا با نسبت 2:1 گرديد. بنابراين عملكرد گياهان در كشت مخلوط افزايش داشته و نسبت به تك كشتي بهتر بودند بالاترين سودمندي IA در كشت مخلوط ارزن و ماشك 4:1 با تيمار آبياري آب مغناطيسي مشاهده شد. در مجموع مزاياي عملكردي و درآمدي كشت مخلوط با نسبت دو رديف ارزن و يك رديف لوبيا به عنوان الگوي مناسب كشت مخلوط معرفي مي گردد.