همگرايي ايران و چين در بستر طرح «كمربند و راه»؛ براساس رويكرد وابستگي متقابل

چين به‌عنوان كشوري با قدرت اقتصادي در حال صعود و داراي ابرپروژه‌هايي مانند «ابتكار كمربند و راه» الزامات اقتصادي، سياسي و استراتژيكي را در مناطق مختلف پيشِ روي خود دارد. درمقابل، ايران نيز به دليل برخورداري از مزايايي مانند موقعيت ممتاز جغرافيايي ظرفيت قابل‌توجهي جهت مشاركت در اين ابتكار دارد، اگرچه اين ظرفيت خود به‌شدت تحت تأثير محدوديت‌ها و موانعي قرار دارد كه سياست خارجي ايران را به چالش مي‌كشد و حتي آثار مثبت ناشي از وابستگي متقابل را به مقوله‌اي پيچيده تبديل مي‌سازد. بر اين اساس، نوشتار حاضر بر اين پرسش متمركز شده كه مهمترين عوامل تأثيرگذار بر روابط همگرايانۀ ايران و چين در بستر ابتكار كمربند و راه كدامند؟ پاسخ فرضي آن است كه موقعيت ژئوپليتيك و ژئواكونوميك ايران از يك‌‍سو و اهداف استراتژيك و اقتصادي چين در اتصال چهار منطقه آسياي مركزي، آسياي غربي، آسياي جنوبي و شبه جزيره عرب موجب مي‌شوند تا روابط ايران و چين در بستر ابتكار كمربند و راه، روند همگرايانه‌تري را تجربه كند. يافته حاصل از مطالعه آن است كه سياست خارجي اقتصادمحور چين در برابر سياست خارجي امنيت‌محور ايران، رابطه مبتني بر وابستگي متقابل را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد. با وجود اين، ورود امريكا و چين به مرحله نويني از رقابت و جدال، فرصت بهره‌برداري از ابتكار كمربند و راه را براي ايران بيش از گذشته فراهم مي‌سازد. روش تحقيق نيز با اتكاء به توصيف روندهاي موجود در روابط ايران و چين، و به پشتوانه توان تبييني و استنتاجي نظريه وابستگي متقابل، روش توصيفي-تحليلي است.