اثبات سازگاري نظريه عينيت عمل و جزا با آيات و روايات ناظر بر كيفيت عقاب اخروي

نظريه عينيت عمل و جزا اگرچه بر اساس مفاد برخي از آيات و روايات است اما در ظاهر با ادله ديگر منافات دارد. اين پژوهش با روش جمع‌آوري اطلاعات و تحليل آن در پي اثبات عدم تنافي نظريه عينيت عمل و جزا با آياتي همچون وجود معاقب خارجي در عقاب، حبط و تكفير و تبديل سيئات به حسنات است. از جمله نتايج تحقيق آن كه 1- آيات ناظر بر وجود معاقب خارجي تنها دال بر آن است كه معاقب خارجي بدن انسان را تحت تأثير خود قرار مي‌دهد و معاقب خارج از بدن انسان است نه نفس انسان، لذا معاقب خارجي مي‌تواند شأني از شئون نفس انسان باشد چنانكه در آيات بر اين نكته تأكيد شده كه هيزم جهنم، نفس اعمال انسان‌ها است نه امري وراي آن. تنافي نظريه عينيت عمل و جزا با اين آيات در صورتي محقق مي‌گردد كه معاقب خارجي علاوه بر اين كه خارج از بدن انسان است خارج از نفس انسان نيز باشد 2- نابود نشدن اعمال بر اساس نظريه عينيت عمل و جزا منافاتي با آيات حبط و تكفير و تبديل سيئات به حسنات ندارد چرا كه دسته دوم از آيات دال بر مرتفع شدن آثار اعمال حسنه و سيئه هستند و دلالتي بر نابودي خود اعمال ندارند. به بيان ديگر آياتي كه مدعي عينيت عمل و جزا هستند تنها بر بقاي نفس اعمال دلالت دارند نه بقاي آثار آن و آيات ديگر متعرض ازميان رفتن نفس اعمال نگرديده اند بلكه تنها مدعي از ميان رفتن آثار و توابع چنين اعمالي به جهت توبه، استغفار، شفاعت و ... در عرصه قيامت هستند بدون آن كه نياز باشد كه علاوه بر آثار اعمال، خود اعمال نيز از ميان برود و در قيامت حاضر نگردد.