واكاوي ماهيت نهاد خانواده در فقه اماميه و حقوق ايران

خانواده باسابقه‌ترين نهاد اجتماعي شناخته‌شده توسط بشر است؛ با ‌وجود اين تحليل ماهيت آن يكي از مسائل پيچيده و اختلافي بين حقوق‌دانان مي باشد و در دكترين كشورهاي مختلف نيز مورد مناقشه واقع شده است. پژوهش حاضر با هدف شناسايي خانواده با محوريت نصوص و منابع فقه و حقوق ايران به بررسي خانواده به عنوان ماهيتي مستقل پرداخته است. روش پژوهش حاضر تحليلي - توصيفي و جمع‌آوري اطلاعات ازطريق كتابخانه صورت گرفته و به اعتبار استفاده از نتايج حاصل از آن داراي جنبه كاربردي در زمينه اصلاح قوانين مي‌باشد. يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه فقه و حقوق ايران شخصيت حقوقي مستقل خانواده را به رسميت نمي شناسد؛ لكن آن را يك ماهيت مستقل و جداي از اعضاي آن به‌ حساب آورده است. به عبارت ديگر خانواده يك تأسيس مستقل به شمار مي آيد؛ لذا گفته مي شود كه كليت خانواده معادل جمع اجزاء آن نيست بلكه اين شبكه تأثيروتأثر مستمر روابط اجزاء است كه بر پيچيدگي شناسايي خانواده مي‌افزايد. نتيجه اين رويكرد نوين آن است كه خانواده به اين اعتبار داراي آثار و احكامي جدا از آثار و احكام اعضاي آن مي باشد و برخي از آن عبارت است از: برخورداري حق حريم خصوصي، حق حيثيت معنوي، حق حمايت از تشكيل، تحكيم و تعالي، وجوب حفظ كيان خانواده و... .