نسبت انسان و خانه و شهر در متون ديني زرتشتي و مسيحيت و اسلام

جريان اصلي سير تحولاتي كه سكناگزيدن انسان معاصر را هدايت مي‌كند و شكل مي‌دهد، موضوع نگراني و نقد گروه‌هايي بسيار متنوع از انديشمندان بوده است. نظريه‌پردازان بسياري دربازانديشي مفاهيم ناظر بر سكناگزيدن بسيار تلاش كرده‌اند و چشم‌اندازهاي تازه‌اي گشوده‌اند. سعادت و خوشبختي راستين انسان در كانون توجه همۀ اديان در همۀ‌سنت‌هاست. با اين پيش‌فرض به نظر مي‌رسد كه تلاشي از اين منظر بتواند روشنگر اموري باشد كه ـ در نگاه جاري به معماري ـ كم‌اهميت تلقي شده يا فراموش شده است. هدف از اين پژوهش اين است كه با رجوع به متون ديني دريابد از اين منظر اصول و معيارهاي نگاه به بدن و ظرف زندگي انسان چيست و چه نسبتي بين انسان و ظرف سكناي او برقرار است. روش تحقيق اين پژوهش تطبيقي و با رويكرد تفسيرگرا است و منابع آن متون دين‌هاي زرتشتي و مسيحيت و اسلام و برخي تفسيرهاي آن‌هاست.در بخش نخست مقاله رابطۀ وجودي انسان و ظرف سكناي او در متن تفكر مبتني بر دين‌هاي مذكور بررسي شده است و در بخش دوم مقاله به بررسي تطبيقي تفاوت‌ها و اشتراكات اساسي آن سه پرداخته شده است.يافته‌هاي پژوهشنشان مي‌دهد كه اديان بررسي شده، به‌رغم تفاوت مقولات و اصطلاحات در نگاه به انسان و مراتب و مقياس‌هاي سكناگزيدن او، در يك امر اشتراك دارند و آن اينكه تمايز بنيادين و ماهوي‌اي ميان شهر و خانه و كالبد انسان قائل نيستند، همان‌گونه كه براي نفس انسان، اهالي خانه و اهالي شهر چنين تمايزي قائل نيستند و اصول واحدي را حاكم بر هر سه مي‌دانند. از منظر هر سه دين، جهاني كه انسان در آن سكنا مي‌گزيند، بدن، خانه، و شهر، كلي واحد است كه علاوه بر ساحت مادي يا زميني، از يك ساحت فرامادي يا آسماني تشكيل شده است. اما نگاه حاصل از تفكر مدرن، با غلبۀ تخصص‌گرايي و گسترش آن، ديدگاه و رويكرد تازه‌اي در فهم و مواجهه با انسان و سكناگزيني او در پيش نهاده است كه دقيق ولي در قياس با آنچه از تفكر ديني در اديان بررسي شده حاصل مي‌شود، از جهت مراتب محدود، از نظر اولويت‌ها متفاوت، و از نظر مقياس‌ها نامنسجم است.