گفتمان‌ مسلط بر نظام آموزشي زنان در كتاب‌هاي درسي دبيرستاني (1345-1357 ش)

ﮔﺎم دوم ﻣﺪرﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن در اﻳﺮان ﺑﺎ ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﺒﺎﻧﻲ و اﺻﻮل اﻧﻘﻼب ﺳﻔﻴﺪ آﻏﺎز ﮔﺸﺖ و ﺑـﺎ ﺗﺸـﻜﻴﻞ ﺳﺎزﻣﺎن زﻧﺎن اﻳﺮان، در ﺳﺎل 1345 ش، ﻃﺮح رﻳﺰي ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎي ﻛـﻼن فرهنگي و آموزشي در ﺣﻮزه ي زﻧﺎن ﺑﻪ ﺿﺮورتي ﺑﺮاي ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺑﺪل ﺷﺪ. ﺗﻌﻠﻴﻢ وﺗﺮﺑﻴﺖ زﻧﺎن ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺗﺮ ﺑﺨﺸﻲ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺳﺎزي اﻳﺮان ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﺷﺪ، در اﻳﻦ دوره ﻧﻴﺰ، اﻫﻤﻴﺖ ﻳﺎﻓﺖ و ﻣﻮرد ﻧﻘﺪ و ﺑـﺎزبيني ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ. ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻧﻮﮔﺮايي ﻋﺼﺮ رﺿﺎﺷﺎه ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم آزادي زن ﺷﻜﻞ داده و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫـﺎي تربيتي زﻧـﺎن را ﺣﻮل اﻳﻦ ﻣﺤﻮر ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﺮده ﺑﻮد؛ ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﻓﻠﺴﻔﻪ ي اﻧﻘﻼب ﺳﻔﻴﺪ و ﺗﺤﻮﻻت ﺳﻴﺎﺳﻲ، اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎعي اﻳﻦ دوران ﺑﻮد. ﺳﺆال ﻣﻘﺎﻟﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛـﻪ در ﻓﻀـﺎي ﮔﻔﺘﻤـﺎﻧﻲ ﻋﺼـﺮ اﻧﻘـﻼب ﺳـﻔﻴﺪ،ﻃﺮح ﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي آﻣﻮزشي زﻧﺎن در ﻛﺘﺎب ﻫﺎي درﺳﻲ از ﭼﻪ روﻳﻜﺮد و ﻣﺎهيتي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده اﺳﺖ؟ ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ دادن ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ از روش ﺗﻮصيفي ـ تحليلي در ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻔﻬـﻮم سنتي ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﺎري در ﺗﺎرﻳﺦ، ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﮔﺬاري ﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮ آﻣﻮزﺷﻲ در ﺣـﻮزه زﻧـﺎن در اﻳﻦ دوره و ﺗﺤﻮﻻت گفتماني آن در ﻛﺘﺎب ﻫﺎي درﺳﻲ، ﺟﻬـﺖ ﺗﺸـﺮﻳﺢ ﭼﮕـﻮﻧﮕﻲ ﻫﻮﻳـﺖ يابي اﻟﮕﻮي زن ﻣﻄﻠﻮب و ﻛﺎرﻛﺮدﻫـﺎي آن در ﻓﺮاﻳﻨـﺪ ﻣﺪرﻧﻴﺰاﺳـﻴﻮن اﻳـﺮان ﺧﻮاﻫـﺪ ﭘﺮداﺧـﺖ. ﻃﺒـﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه، آﻣﻮزش ملي و ميهني ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺎسي ﺗﺮﻳﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ آموزشي اﻳـﻦ دوره در ﻛﻨﺎر ﻣﻔﻬﻮم آزادي زن ﺑﻪ ﻃﺮح ﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي آﻣﻮزشي زﻧﺎن ﺷﻜﻞ داد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﺗﺤـﻮﻻت دوران اﻧﻘﻼب، وﻇﻴﻔﻪ ﻫﺮ زن اﻳﺮاﻧﻲ، ﺷﺮﻛﺖ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي سياسي و اجتماعي ﺑﺮاي ﻛﻤـﻚ ﺑـﻪ رﺷﺪوﺳﺎزﻧﺪگي ﻛﺸﻮر ﻋﻨﻮان مي ﺷﺪ؛ از اﻳﻦ رو، ﺗﻐﻴﻴﺮ روﻳﻜﺮد ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎي آﻣﻮزشي زﻧﺎن در اﻳﻦ دوران از ﻣﺤﺪوده ي ﺧﺎﻧﻪ و ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎعي، اﻗﺘﺼﺎدي و ﺳﻴﺎسي آﻧـﺎن ﺑﻮد.