تعيين‌كننده‌هاي تفاوت‌هاي فرهنگي در كاركردهاي شناختي پايه؛ يك مطالعۀ كيفي مقدماتي

هدف از پژوهش حاضر شناسايي عوامل فرهنگي تبيين‌كنندۀ تفاوت‌هاي ميان‌فرهنگي در كاركردهاي شناختي و نگاه به ويژگي‌هاي اين عوامل در فرهنگ ايراني بود. اين پژوهش از لحاظ هدف بنيادي است و از لحاظ نحوۀ گردآوري داده‌ها به روش كيفي با كاربست تكنيك تحليل اسنادي انجام شد. از پايگاه‌هاي اطلاعاتي سايك‌نت، پاب‌مد، الزوير، پايگاه مجلات تخصصي نور، پرتال جامع علوم انساني و پايگاه مركز اطلاعات علمي جهاد دانشگاهي براي جست‌وجوي منابع استفاده شد. پس از جست‌وجوي كليدواژه‌ها، 100 مقاله نخست هريك از اين پايگاه‌ها و درمجموع 600 مقاله كه در فاصلۀ زماني سال‌هاي 2020-2000 منتشر شدند، جامعۀ آماري اين مطالعه بود. درمجموع 67 مقاله، معيارهاي مشخص‌شده براي ورود به تحليل را داشتند. تحليل اسنادي به روش پيشنهادي اولثايد و اشنايدر (2013) انجام شد. نتايج نشان داد 35 مشخصۀ فرهنگي مي‌تواند تبيين‌كنندۀ تفاوت‌هاي فرهنگي در عملكرد شناختي باشد. اين مشخصه‌ها در قالب سه دستۀ كلي شامل ويژگي‌هاي زباني مانند سرعت گفتار و شباهت واجي، ويژگي‌هاي مربوط به خانواده و فرزندپروري مانند داربست و الگوهاي والدگري، و ارزش‌ها و هنجارها مانند جهت‌گيري اجتماعي و خودتعبيري تقسيم‌بندي شدند. جامعۀ ايران در هريك از اين دسته عوامل، ويژگي‌هاي اختصاصي خود را دارد و هريك مي‌تواند به شكل متفاوتي از فرهنگ‌هاي ديگر، بر عملكرد شناختي اتباع ايراني اثر بگذارد. اين مطالعه دلالت‌هاي بسياري براي آموزش شناختي و انجام پژوهش‌هاي آتي دارد.