تعديل و توسعه شيوه نامه تحليل محتواي آگهي‌هاي تبليغاتي محصولات غذايي در رسانه هاي جمعي و محيط اطراف مدارس در ايران

سابقه و هدف: با توجه به نقش مهم تبليغات در انتخاب‌هاي غذايي به ويژه در كودكان و نوجوانان، امروزه براي ارزيابي روند تغييرات محتواي اين نوع تبليغات نياز به ابزاري معتبر احساس مي شود. هدف از مطالعه حاضر، تهيه شيوه نامه هايي استاندارد براي ارزيابي محتواي آگهي هاي تبليغاتي محصولات غذايي در سه رسانه تلويزيون، ‌راديو، ‌بيلبوردها و نيز محيط اطراف مدارس در ايران بوده است.مواد و روش‌ها: استانداردسازي از طريق تعديل و بومي‌سازي شيوه‌نامه شبكه بين‌المللي تحقيقات، نظارت و پشتيباني از اقدامات در زمينه غذا و چاقي/بيماري هاي غيرواگير (INFORMAS) در پنج مرحله صورت گرفت. پس از ترجمه شيوه نامه‌هاي هر بخش و اعمال نظرات و پيشنهادات صاحبنظران، متغيرهاي هر شيوه نامه بازبيني شد. روايي صوري و محتوايي شيوه نامه‌هاي تلويزيون، راديو، بيلبوردها و تبليغات محصولات غذايي اطراف مدارس با استفاده از نظر متخصصان ارزيابي شد. در ادامه داده‌هاي به دست آمده از دو مطالعه (تحليل محتواي تبليغات غذايي رسانه ها و محيط اطراف مدارس شيراز انجام شده به ترتيب در سال‌هاي 1399 و 1400) با شيوه نامه‌هاي تعديل شده كدگذاري شد. سرانجام  پايايي دو شيوه نامه با روش تعيين ضريب توافق بين محققان بررسي شد.يافته‌ها‌: گويه‌هاي نهايي براي ارزيابي محتواي تبليغات محصولات غذايي در سه رسانه جمعي و نيز محيط اطراف مدارس در قالب چهار شيوه نامه مجزا به دست آمد. مقادير پايايي براي شيوه نامه ها در حد قابل قبول (براي رسانه‌ها  و محيط اطراف مدارس به ترتيب بيشتر از ۹۰٪ و 89٪) بود.نتيجه گيري: در مطالعه حاضر براي نخستين بار چهار شيوه نامه استاندارد براي ارزيابي محتواي آگهي‌هاي تبليغاتي محصولات غذايي در رسانه‌هاي جمعي و محيط اطراف مدارس ارائه شده است. اين شيوه نامه ها مي توانند براي توليد اطلاعاتي معتبر، يك دست و قابل استفاده در سطح ملي و بين المللي در اختيار پژوهشگران قرار گيرند.