ارتباط ساختاري هوش اخلاقي و خودكارآمدي با اعتيادپذيري دانشجويان

اهداف: مصرف مواد مخدر در دوره جواني مي‌تواند مانع تكاليف رشدي حياتي شود. از آنجا كه سطح خودكارآمدي افراد به شدت بر اهداف ايشان تأثيرگذار است؛ پژوهش حاضر با هدف بررسي نقش ابعاد هوش اخلاقي و خودكارآمدي در تبيين اعتيادپذيري دانشجويان انجام شد. مواد و روش‌ها: جامعه آماري اين پژوهش توصيفي-همبستگي، تمامي دانشجويان دانشگاه شهيد مدني آذربايجان در سال تحصيلي 94-93 بود. براي اين منظور 364 نفر از دانشجويان به روش نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌اي انتخاب شدند. نمونه‌ها به وسيله پرسش‌نامه شناسايي افراد در معرض خطر اعتياد، مقياس خودكارآمدي عمومي و پرسش‌نامه هوش اخلاقي ارزيابي شدند. همساني دروني براي سه پرسش‌نامه پژوهش با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ به ترتيب 0/80، 0/71 و 0/85 محاسبه شد. داده‌ها با استفاده از روش آماري همبستگي و تحليل مسير در قالب نرم‌افزار SPSS 25 تجزيه و تحليل شدند. مدل‌سازي نيز با استفاده از نرم‌‌افزار Lisrel 8.8 انجام شد. يافته‌ها: از بين دانشجويان شركت‌كننده در پژوهش 170 نفر (46/70 درصد) دختر و 194 نفر (53/29 درصد) پسر بودند. در بين مؤلفه‌هاي اعتيادپذيري، افسردگي با ميانگين 17/92±59/23، مؤلفه درستكاري از متغير هوش اخلاقي با ميانگين 11/78±56/63 و مؤلفه ميل به آغازگري رفتار از متغير خودكارآمدي با ميانگين 5/61±24/66 بيشترين مقادير را داشتند. با توجه به شاخص‌هاي الگو (77/02=X2؛ 2/33=X2/df؛ 0/96=GFI؛ 0/92=AGFI؛ 0/99=CFI؛ 0/06=RMSEA) مدل ارائه‌شده از برازش متوسطي برخوردار بود و انطباق مطلوبي بين مدل ساختاري‌شده با داده‌هاي تجربي فراهم شد. مدل‌هاي مسير نشان دادند كه خودكارآمدي (6/44-=t و 0/44-=g) و هوش اخلاقي (7/14-=t و 0/42-=g) با اعتيادپذيري رابطه‌اي معكوس داشتند. نتيجه‌گيري: خودكارآمدي و هوش اخلاقي توان پيش‌بيني آمادگي سوء‌مصرف مواد در دانشجويان را دارند. بر اين اساس متخصصان مي‌توانند از آموزش راهبردهاي مقابله‌اي مؤثر به منظور ارتقاء خودكارآمدي و هوش اخلاقي براي پيشگيري از سوء مصرف مواد در جوانان استفاده نمايند.