واكاوي انديشه پيشرفت در نگاه شيخ يوسف القرضاوي بر اساس روش اسپريگنز

انديشه پيشرفت بومي و دين‌بنياد در جهان اسلام در طي دهه‌هاي اخير در ميان طيفي از انديشمندان ديني و سياست‌مداران مطرح بوده كه منجر به ظهور نمونه‌هاي موفقي از اين خواست توسعه‌گرايانه شده است. كشور پادشاهي قطر با تكيه بر سنت‌هاي ديني و بومي خود و نيز با تأثيرپذيري ساختار قدرت و اجتماع از انديشه‌هاي شيخ يوسف القرضاوي، درصدد تئوري‌پردازي و عملياتي‌كردن الگويي دين‌بنياد از توسعه ملي است كه منطبق بر آن علاوه بر دستيابي به اهداف توسعه در داخل، به نوعي قدرت نرم در جهان اسلام نيز دست يابد. اين پژوهش با كاربست روش جستاري اسپريگنز، و با هدف شناخت انديشه پيشرفت در نگاه شيخ يوسف القرضاوي به دنبال ارائه پاسخ به اين سؤال است كه انديشه پيشرفت در نگاه اين اسلام‌شناس كهن‌سال در ابعاد مختلفي چون وجه مسئلگي، دليل‌شناختي، آرمان‌شهرشناسي و راه‌كاريابي واجد چه خصوصياتي است. يافته‌ اين تحقيق حكايت از آن دارد كه از منظر قرضاوي، جوامع اسلامي به دليل فقدان وجود دموكراسي، رخنه و نفوذ انديشه سكولاريسم، جزم‌انديشي ديني، تلقي ناسازگاري دين و مدرنيته، و نيز استحاله فرهنگي و هويتي، نتوانسته است همپاي ديگر جوامع، پيشرفت و توسعه را تجربه نمايد. از همين رو، وي در تلاش براي خوانشي از اسلام است كه بتواند در ميدان عمل، انعطاف‌پذيري و كاربست‌پذيري لازم را داشته باشد و به بهانه توسعه، دين به كناري نهاده نشود.