برآورد تبخير و تعرق واقعي گندم و كلزا با استفاده از الگوريتم سبال (مطالعۀ موردي: ايستگاه تحقيقات كشاورزي اسماعيل‌آباد استان قزوين)

تبخير و تعرق پديدۀ پيچيده‏اي است كه به عوامل و داده‏هاي زيادي وابستگي دارد، بنابراين تعيين آن، بسيار مشكل و پرهزينه است. در اغلب روش‏هايي كه بيشتر با هدف برآورد تبخير و تعرق ارائه شده، ‏از اندازه‏گيري‏هاي نقطه‏اي براي تخمين اين متغير استفاده شده است. بنابراين، فقط در مقياس محلّي مناسب است و به‏ سبب پويايي و تغييرات منطقه‏اي تبخير و‏ تعرق(ET)  قابل تعميم به حوضه‏هاي بزرگ نيست. يكي از الگوريتم‏هاي سنجش از دور براي برآورد تبخير و‏ تعرق واقعي الگوريتم بيلان انرژي سطح زمين (سبال) است. در اين الگوريتم از طريق برآورد همه مؤلفه‏هاي انرژي در سطح زمين ازجمله شار تابش خالص، شار گرماي خاك، و شار گرماي محسوس و با استفاده از معادله بيلان انرژي به محاسبه تبخير و تعرق اقدام مي‏شود. هدف از انجام اين تحقيق، مقايسۀ برآورد تبخير و تعرق واقعي با استفاده از الگوريتم سبال در دو محصول گندم و كلزا با نتايج برآورد تبخير و تعرق به روش پنمن‌ـ مانتيث‌ـ فائو در محدوده ايستگاه تحقيقات كشاورزي اسماعيل‌آباد، در سال‏ زراعي 1398ـ 1399 است. آزمون آماري T تك‌نمونه‏اي شاخص بازتاب دماي سطح زمين نشان داد بازتاب طيفي دو محصول گندم و كلزا طي دورۀ رشد فنولوژيك تفاوت معنا‏داري با هم داشته است. نتايج تحقيق نشان داد مقادير محاسباتي دو مدل مطابقت نسبتاً خوبي با هم دارند و مقدار ميانگين جذر مربعات خطا (RMSE) در برآورد تبخير و تعرق واقعي براي گياهان گندم و كلزا به‌ترتيب 3.04 و 2.09 ميلي‌متر بر روز به دست آمد و مقدار ضريب تبيين (R^2)نيز به‌ترتيب 0.78 و 0.81 بوده است. نتايج نشان داد مدل الگوريتم سبال در مقايسه با مدل پنمن‌ـ مانتيث‌ـ فائو (براساس داده‏هاي بهنگام هواشناسي)، مقدار تبخير و تعرق را براي گياه گندم و كلزا كمتر برآورد مي‏كند.