بررسي كارايي نيزار طبيعي در حذف مواد آلي و تركيبات فسفره زهاب مزارع نيشكر خوزستان

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﺒـﻮد آب در اﯾـﺮان و رﺷـﺪ ﺟﻤﻌﯿـﺖ و اﻓـﺰاﯾﺶ ﻧﯿـﺎز آﺑـﯽ در ﻣﺼـﺎرف ﻣﺨﺘﻠـﻒ، ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪرﯾـﺰي ﺑـﺮاي ﺣﻔﺎﻇـﺖ و ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﯿﻔـﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و اﺳـﺘﻔﺎده‌ ﺑﻬﯿﻨـﻪ از آبﻫـﺎي ﻧﺎﻣﺘﻌـﺎرف ﺑـﻪوﯾﮋه زﻫـﺎبﻫـﺎي ﮐﺸـﺎورزي ، ﺑـﻪﻋﻨﻮان ﻣﻨـﺎﺑﻊ آب ﺟـﺎﯾﮕﺰﯾﻦ، ﺿـﺮورت ﺑﯿﺸـﺘﺮي ﯾﺎﻓﺘـﻪ اﺳﺖ. زﻫﺎبﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪﺷـﺪه در ﺑﺨـﺶ ﮐﺸـﺎورزي ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺣﺠـﻢ ﺑـﺎﻻ، ﻏﯿﺮﻣﺘﻤﺮﮐـﺰ ﺑـﻮدن و ﮐﯿﻔﯿـﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳـﺐ از ﻣﻬﻢﺗـﺮﯾﻦ ﻣﻨـﺎﺑﻊ آب ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ ﺑـﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴـﯿﻞ زﯾـﺎد در آﻟـﻮدﮔﯽ ﻣﻨـﺎﺑﻊ آب ﻫﺴـﺘﻨﺪ. ﺑـﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈـﻮر در ﭘـﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿـﺮ ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﯽ ﮐـﺎراﯾﯽ ﻧﯿـﺰار ﻃﺒﯿﻌـﯽ در ﻣﻘﯿـﺎس واﻗﻌــﯽ در ﭘــﺎﻻﯾﺶ ﮐﯿﻔــﯽ زﻫــﺎب ﺧﺮوﺟــﯽ ﻣــﺰارع ﻧﯿﺸــﮑﺮ ﮐﺸــﺖ و ﺻــﻨﻌﺖﻫــﺎي ﺑــﺰرگ اﺳــﺘﺎن ﺧﻮزﺳــﺘﺎن در ﻣــﺪت ﯾــﮏ ﺳــﺎل 1398 ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿـﻖ، ﻃـﻮل ﻧﯿـﺰار ﺑـﻪ ﺳـﻪ ﻗﺴـﻤﺖ ﻣﺴـﺎوي ﺑـﺎ ﺳـﻪ اﯾﺴـﺘﮕﺎه ﻣﺘـﻮاﻟﯽST2 ،ST1 و ST3 ﺗﻘﺴـﯿﻢ ﺷـﺪ. اﺑﻌـﺎد ﻧﯿﺰار ﺑﯿﻦ دو اﯾﺴـﺘﮕﺎه ﻣﺘـﻮاﻟﯽ ﺑـﻪ ﻃـﻮل 3/5 ﮐﯿﻠـﻮﻣﺘﺮ، ﻋـﺮض 1/2 ﮐﯿﻠـﻮﻣﺘﺮ و ﻋﻤـﻖ 0/5 ﻣﺘـﺮ ﺑـﻮد. ﮐـﺎراﯾﯽ ﻧﯿـﺰار ﻃﺒﯿﻌـﯽ در ﺑﻬﺒـﻮد ﮐﯿﻔﯿـﺖ زﻫــﺎب ورودي ﺑــﺎ ﺳــﻨﺠﺶ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫــﺎي PO4 ،COD ،BOD و TP ﺑﺮرﺳــﯽ و ﻧﺸــﺎن داده ﺷــﺪ ﻋﻤﻠﮑــﺮد ﻧﯿــﺰار در ﺣــﺬف ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫــﺎي ﻣﻮردﺑﺮرﺳــﯽ ﻗﺎﺑــﻞﻗﺒﻮل اﺳــﺖ. ﻣﯿــﺰان ﺣــﺬف PO4 ،COD ،BOD و TP ﺗــﺎ آﺧــﺮﯾﻦ اﯾﺴــﺘﮕﺎه، در ﻫــﺮ ﭼﻬــﺎر ﻓﺼــﻞ ﻣﺤﺴــﻮس و ﻗﺎﺑــﻞﻗﺒﻮل ﺑــﻮد. ﺗﺤــﺖ زﻣﺎنﻣﺎﻧــﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠــﻒ 1/26، 1/10، 1/30 و 1/60 روز ﻣﯿــﺰان ﮐــﺎﻫﺶ در ﻏﻠﻈــﺖ PO4 ،COD ،BOD و TP در ﻫــﺮ ﯾــﮏ از اﯾﺴــﺘﮕﺎهﻫــﺎي ST2 ،ST1 و ST3 ﺑﺮرﺳــﯽ و ﻧﺸــﺎن داده ﺷــﺪ ﮐــﻪ ﺑــﺎ اﻓــﺰاﯾﺶ ﻓﺎﺻــﻠﻪ از ﻧﻘﻄــﻪ ورودي زﻫــﺎب ﺑــﻪ ﻧﯿــﺰار، ﮐــﺎراﯾﯽ ﻧﯿــﺰار اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑـﺪ. ﺑﯿﺸـﺘﺮﯾﻦ راﻧـﺪﻣﺎن ﺣـﺬف ﺑـﺮاي ﻫـﺮ ﯾـﮏ از ﭘـﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي ﻣﻮردﺑﺮرﺳـﯽ در اﯾﺴـﺘﮕﺎه ST ﺣﺎﺻـﻞ ﺷـﺪ ﮐـﻪ ﻋﺒـﺎرت ﺑـﻮد از 76/08 درﺻــﺪ در زﻣﺎنﻣﺎﻧــﺪ 1/60 روز ﺑــﺮاي BOD، 66/29 درﺻــﺪ در زﻣﺎنﻣﺎﻧــﺪ 1/30 روز ﺑــﺮاي COD، 93/69 درﺻــﺪ در زﻣﺎنﻣﺎﻧــﺪ 1/26 روز ﺑــﺮاي TP و 92/78 درﺻــﺪ در زﻣﺎنﻣﺎﻧــﺪ 1/10 روز ﺑــﺮاي PO4. ﺑــﺎ ﺗﻮﺟــﻪ ﺑــﻪ ﻋﻤﻠﮑــﺮد ﻣﺘﻔــﺎوت اﯾﺴــﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺳــﻪﮔﺎﻧﻪ در ﺑﻬﺒــﻮد ﮐﯿﻔﯽ زﻫﺎب و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﻫـﺪف راﻧـﺪﻣﺎن ﺣـﺬف ﺑـﺎﻻي 50 درﺻـﺪ ﻣﺠﻤـﻮع ﻣـﻮاد آﻟـﯽ و ﺗﺮﮐﯿﺒـﺎت ﻓﺴـﻔﺮه ﺗـﺎ اﯾﺴـﺘﮕﺎه ﺷـﻤﺎره 2، ﻣﯽﺗـﻮان اﯾﻦ اﯾﺴﺘﮕﺎه را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺣﺪ ﺑﻬﯿﻨﻪ از ﻧﻈـﺮ ﮐـﺎراﯾﯽ و ﻫﺰﯾﻨـﻪ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓـﺖ. در ﻣﺠﻤـﻮع، اﯾـﻦ ﺳﯿﺴـﺘﻢ ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪﻋﻨﻮان ﯾــﮏ ﺳﯿـــﺴﺘﻢ ﮐﺎرآﻣـــﺪ در ﮐــﺎﻫﺶ آﻻﯾﻨــﺪهﻫﺎي ﻣﺘــﺪاول زﻫــﺎب در ﺣــﺪ اﺳــﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺗﺼــﻔﯿﮥ زﻫــﺎب و ﮐــﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑــﻞﻗﺒﻮل ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫــﺎي PO4 ،COD ،BOD و TP زﻫﺎب ﮐﺸﺎورزي و ﺑﻬﺒـﻮد ﮐﯿﻔﯿـﺖ اﯾـﻦ زﻫـﺎب ﺑـﺮاي ﺗﺨﻠﯿـﻪ ﺑــﻪ آبﻫـﺎي ﺳـﻄﺤﯽ و زﯾﺮزﻣﯿﻨـﯽ و اﺳـﺘﻔﺎده‌ ﻣﺠـﺪد ﺑـﻪﻣﻨﻈﻮر آﺑﯿـﺎري در ﻣﺰارع ﮐﺸﺎورزي ﻣﻄﺮح ﺑﺎﺷﺪ.