بررسي خصوصيات فيزيولوژيكي، بيوشيميايي و عملكرد ارقام مختلف پنبه تحت تنش شوري

سابقه و هدف: شور شدن خاك و استفاده بهينه از اين پهنه گسترده، يافتن راهكار مناسب براي كشت گياه زراعي مناسب آن محيط را در اولويت پژوهش قرار مي دهد. پنبه گياهي نيمه متحمل به شوري است وليكن با توجه به گستردگي تنوع گونه اي، عملكرد صرفا نمي تواند ديدگاه منطقي از تحمل به تنش ارايه دهد. لذا بررسي خصوصيات بيوشميايي و فيزيولوژيكي گونه هاي مختلف، اطلاعات جامعي از مديريت كشت و توزيع كشت گونه هاي مختلف در سطوح متفاوت شوري ارايه مي دهد.مواد و روش ها:اين پژوهش با هدف ارزيابي پتانسيل گونه هاي مختلف پنبه در سطوح مختلف شوري انجام شد. بذور كرك زدايي شده هشت رقم پنبه مربوط به چهارگونه G. herbaceum، G. arboretum، G. hirsutum و G. barbadense به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه سطح غير-شور (كمتر از 4 دسي زيمنس بر متر)، شوري متوسط (9-8 دسي زيمنس بر متر) و شوري زياد (13-12 دسي زيمنس بر متر) در گلدان هاي نايلوني بزرگ در سه تكرار كشت شدند.يافته ها:در تيمار شوري زياد، پوسته بذر ارقام دكترعمومي و گلستان به ترتيب بيشترين غلظت فنل غيرتانني و فنل تانني را داشت. در سطوح شوري زياد مقادير فنل تانني بذر در رقم گلستان بيشترين بود. كمترين مقدار تانن بذر در رقم سپيد در شوري متوسط بود كه نسبت به ارقام دكترعمومي، باربادنز و بومي كرمان در اين شوري به ترتيب، 3/9، 8/7 و5/6 درصد افت داشت. آرباريوم در شوري متوسط و مه ريز در شوري زياد به ترتيب بيشترين و كمترين غلظت گليسين بتايين را داشتند. غلظت پروتيين در بذر رقم مه ريز در شوري متوسط بيشترين بود. غلظت پروتيين در بذر رقم مه ريز در هر دو سطح شوري نسبت به ساير ارقام افزايش معني دار داشت. در شوري زياد، برگ رقم گلستان كمترين غلظت موم را در بين ارقام داشت، در حالي كه بيشترين انباشتگي موم در پوسته بذر رقم گلستان در شوري متوسط مشاهده شد. رقم گلستان، بيشترين غلظت پرولين برگ را در شوري زياد داشت. بيشترين و كمترين پرولين ريشه در ترمز 14 در شوري زياد و دكتر عمومي در شوري متوسط مشاهده شد. در شوري متوسط، بيشترين مقدار وزن دانه در رقم مه ريز و بيشترين مقدار وزن الياف در رقم باربادنز بدست آمد و كمترين مقدار وزن دانه و وزن الياف مربوط به ژنوتيپ آرباريوم بود.نتيجه گيري در شوري زياد، ژنوتيپ هاي آرباريوم و بومي كرمان، غوزه نداشتند. به نظر مي رسد رقم گلستان نسبت به ارقام ديگر به شرايط تنش شوري به واسطه افزايش پرولين، تانن، فنل و موم پوسته بذر متحمل ترين باشد. همچنين ارقام بومي كرمان و سپيد به دليل توقف گلدهي به شوري 12-13 دسي زيمنس بر متر حساس هستند و براي كشت در شوري تا 9 دسي زيمنس مناسب است.