تعيين مناسبترين تاريخ كاشت ارقام تجاري جديد پنبه درمنطقه نيشابور

سابقه و هدف:تاريخ كاشت عامل مهمي است كه بر صفات رويشي و زايشي، طول دوره رشد و در نهايت كميت و كيفيت عملكرد پنبه بذر تاثير مي گذارد. با تاخير در كاشت، دوره گلدهي با دماي بالا همزمان مي شود كه در نتيجه تعداد غوزه هاي ريزش كرده افزايش پيدا نموده و تعداد غوزه در هر بوته كاهش مي يابد. از آنجايي كه ارقام جديد پنبه (ارمغان، شايان، خورشيد، خرداد و ساجدي) عموما زودرس هستند و آب كمتري مصرف مي كنند، مورد پذيرش كشاورزان قرار گرفته اند؛ اما در برخي موارد دير كاشته مي شوند. از آنجايي كه تاريخ كاشت مناسب اين ارقام مشخص نشده است، اين طرح به منظور تعيين تاريخ كاشت بهينه ارقام جديد پنبه انجام شد.مواد و روش ها: پنج رقم (ارمغان، شايان، خورشيد، خرداد و ساجدي به عنوان كرت فرعي) در سه تاريخ كاشت 20 ارديبهشت، 10 خرداد و 30 خرداد (به عنوان كرت اصلي) با چهار رديف در هر كرت كشت شدند. اين آزمايش به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي نيشابور طي سال هاي 98 و 1399 انجام شد. آبياري با استفاده از نوار (سيستم آبياري تحت فشار) به فاصله 20 سانتي متر انجام شد. قطره چكان و آبدهي 4 ليتر در ساعت. پنج گياه به صورت تصادفي انتخاب شدند. پارامترهاي اندازه گيري شده عبارت بودند از: تعداد شاخه هاي رويشي و زايشي در بوته، ارتفاع بوته، تعداد غوزه رسيده و نارس (باز نشده) در بوته، وزن غوزه و عملكرد وش. تجزيه واريانس، مقايسه ميانگين صفات با استفاده از MSTATC و Excel و آزمون حداقل تفاوت معني دار (LSD) انجام شد.يافته ها:نتايج نشان داد كه بيشترين تعداد غوزه بسته و همچنين كمترين تعداد شاخه رويشي و زايشي، تعداد غوزه باز و عملكرد وش مربوط به آخرين تاريخ كاشت است. به طور متوسط ​​تاخير در تاريخ كاشت به طور معني داري عملكرد وش را به ميزان 50/3 درصد كاهش داد. عملكرد وش در 30 خرداد تا 85/4 درصد كاهش يافت. همچنين كمترين و بيشترين عملكرد وش مربوط به رقم ارمغان در آخرين تاريخ كاشت و رقم ساجدي در تاريخ كاشت اول بود. بيشترين عملكرد (3971/7 كيلوگرم در هكتار) از ساجدي در تاريخ كاشت اول حاصل شد. همچنين كمترين كاهش عملكرد وش به دليل تاخير در كاشت متعلق به رقم ساجدي بود.نتيجه گيري:نتايج تحقيق حاضر نشان داد كه در منطقه نيشابور كشت ارقام مذكور بايد تا 10 خرداد ماه انجام شود و تاخير بيشتر در زمان كاشت باعث كاهش شديد عملكرد (در برخي سالها به دليل خسارت ناشي از سرماي اوايل پاييز) مي شود. با اين حال واكنش ارقام مورد مطالعه در اين خصوص متفاوت بود و ارقامي مانند ساجدي و خورشيد ضمن داشتن بيشترين عملكرد در مجموع دو سال، كمترين كاهش عملكرد را نسبت به ارمغان، شايان و خرداد نشان دادند.