بررسي اثر محلول‏پاشي سولفات پتاسيم بر ميزان عناصر بافت و عملكرد ژنوتيپ‏هاي پنبه تحت شرايط آبياري با آب شور

سابقه و هدف:شرايط شوري و به خصوص آبياري با آب شور ممكن است جذب يونها توسط گياه را با اختلال مواجه نموده و منجر به كاهش ميزان عملكرد گياه گردد. از طرفي كاربرد سولفات پتاسيم تحت اين شرايط اثرات منفي تنش شوري را كاهش داده و منجر به افزايش عملكرد مي‏گردد. از اين رو اين مطالعه به منظور بررسي اثر آبياري با آب شور بر روابط يوني و عملكرد وش پنبه طي يك آزمايش دو ساله در ايستگاه تحقيقات شوري رودشت اصفهان اجرا شد.مواد و روش ها:اين آزمايش به صورت اسپليت پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. در اين آزمايش كرت هاي اصلي شامل تيمارهاي آبياري 4 (شاهد)، 8 و 12 دسي‏زيمنس بر متر و كرت‏هاي فرعي شامل تلفيق فاكتوريل سه ژنوتيپ (ژنوتيپ موتانت ال ام 1673، ال ام 1303 و شايان) با محلول‏پاشي سه سطح سولفات پتاسيم به ميزان 2، 4 و 6 كيلوگرم در 1000 ليتر آب در هكتار و شاهد (آب) انتخاب شدند.يافته ها:نتايج نشان داد اثر اثر تيمار هاي شوري آب و رقم و همچنين اثر متقابل سال*شوري*رقم*محلول پاشي بر ميزان كلسيم ساقه و برگ، كلر ساقه و برگ، پتاسيم ساقه و برگ، سديم ساقه و برگ و عملكرد وش معني دار شد. همچنين اثر ساده تيمار محلول پاشي سولفات پتاسيم بر صفات كلسيم ساقه، كلر برگ، پتاسيم ساقه و برگ، سديم ساقه و برگ و عملكرد وش معني دار شد. در دو سال آزمايش افزايش شوري آب آبياري سبب افزايش مقدار عناصري از قبيل كلسيم، سديم و كلر در ساقه و برگ شد ولي محتواي پتاسيم را كاهش داد. نتايج نشان داد در سال اول آزمايش بالاترين ميزان كلسيم ساقه به ميزان 4/1 ميلي‏ گرم بر گرم متعلق به تيمار آبياري با آب داراي شوري 12 دسي زيمنس بر متر در ژنوتيپ ال ام 1303 و محلول پاشي 6 كيلوگرم در هكتار سولفات پتاسيم بود. در سال دوم ميزان كلسيم در بافت ساقه و برگ پنبه در تيمار آبياري با آب داراي شوري 12 دسي زيمنس بر متر و رقم ال ام 1303 و به ترتيب در تيمار محلول پاشي 4 كيلوگرم در هكتار سولفات پتاسيم (3/16 ميلي گرم بر گرم) و محلول پاشي 6 كيلوگرم در هكتار سولفات پتاسيم (4/33 ميلي گرم بر كيلوگرم) به دست آمد. در سال اول آزمايش بالاترين ميزان كلر ساقه به مقدار 4/23 ميلي گرم بر گرم در تيمار آبياري با آب داراي شوري 12 دسي زيمنس بر متر و در رقم ال ام 1303 و با محلول پاشي 4 كيلوگرم در هكتار سولفات پتاسيم به دست آمد. در سال دوم محتواي كلر ساقه و برگ پنبه در تيمار آبياري با آب داراي شوري 12 دسي زيمنس بر متر و رقم ال ام 1303 و به ترتيب در تيمار محلول پاشي 4 كيلوگرم در هكتار سولفات پتاسيم (3/23 ميلي گرم بر گرم) و محلول پاشي 6 كيلوگرم در هكتار سولفات پتاسيم (5/92 ميلي گرم بر كيلوگرم) به دست آمد. در هر دو سال نيز ميزان پتاسيم ساقه و برگ با افزايش شوري آب آبياري كاهش يافت در حالي كه محلول پاشي سولفات پتاسيم منجر به كاهش آن گرديد. در سال اول و دوم بيشترين ميزان عملكرد وش به ترتيب به ميزان 3918 و 3696 كيلوگرم در هكتار متعلق به ژنوتيپ ال ام 1303 در سطح شوري 4 دسي زيمنس بر متر بود. كاربرد برگي سولفات پتاسيم نيز ميزان عملكرد وش را افزايش داد به طوري كه بالاترين ميزان عملكرد وش به مقدار 3016 كيلوگرم در هكتار متعلق به تيمار كاربرد 6 كيلوگرم در هكتار سولفات پتاسيم بود.نتيجه‏ گيري: در كل نتايج اين مطالعه نشان داد عملكرد وش در ژنوتيپ ال ام 1303 تحت شرايط شور و غير شور با محلول‏پاشي سولفات پتاسيم افزايش يافت. از اين رو مي‏توان بيان داشت كه جهت بهبود روابط يوني در پنبه و رسيدن به بالاترين ميزان عملكرد مي توان در شرايط شور بودن آب منطقه از رقم ال ام 1303 و محلول پاشي سولفات پتاسيم بهره برد.