بررسي تنوع ژنتيكي اسب عرب و تيره‌هاي مختلف آن با استفاده از نشانگرهاي ريزماهواره

مقدمه: در بين نژادهاي اسب كشور، اسب عرب بيشترين جمعيت را دارد. اسب عرب زيبا و مقاوم در برابر شرايط سخت محيطي است و بيشتر در مناطق جنوبي كشور پرورش داده مي‌شود. با توجه به جمعيت زياد اين نژاد در كشور، تيره‌هاي مختلفي از آن پديد آمده است كه ممكن است از نظر ژنتيكي تفاوت‌هايي داشته باشند. اطلاع از اين تفاوت‌ها در مديريت ذخاير ژنتيكي و حفظ آن اهميت زيادي دارد. هدف پژوهش حاضر بررسي ميزان تنوع ژنتيكي اسب عرب و تيره‌هاي مختلف آن در ايران مي‌باشد. مواد و روش‌ها: در پژوهش حاضر تنوع ژنتيكي نه تيره اسب عرب ايران شامل تيره‌هاي كهيلان، عبيان، حمداني، صگلاويه، جلفان، خرسان، مليحه، نسماني و ودنه بررسي شد. تشخيص تيره‌ها بر اساس اطلاعات كتاب تبارنامه اسب عرب فدراسيون سواركاري جمهوري اسلامي ايران انجام گرفت. كليه نمونه‌ها با استفاده از 12 نشانگر ريزماهواره توصيه شده توسط انجمن ژنتيك حيواني (ISAG) تعيين ژنوتيپ شدند. الكتروفورز قطعات تكثير شده DNA توسط دستگاه ژنتيك آنالايزر 3130 انجام شد. آناليز داده‌ها با استفاده از نرم افزارهاي GENALEX نسخه 2/0 و NTSYS نسخه 2/02 انجام شد. يافته‌ها: در مجموع 100 آلل با استفاده از اين تعداد نشانگرها روي 251 رأس اسب عرب شناسايي شد. نشانگرهاي ASB17 با ميانگين 7/22 آلل و HTG4 با ميانگين 4/77 آلل در ميان تمام تيره‌ها به ترتيب داراي بيشترين و كمترين تعداد آلل بودند. بيشترين و كمترين ميزان هتروزيگوسيتي مشاهده شده در نشانگر AHT4 با ميانگين 0/786 و نشانگر ASB23 با ميانگين 0/631 آلل در تمام تيره‌هاي مورد بررسي مشاهده شد. همچنين بيشترين و كمترين ميانگين هتروزيگوسيتي مورد انتظار به ترتيب در نشانگرهاي AHT4 با 0/784 آلل و ASB2 با 0/598 آلل برآورد شد. ميانگين شاخص شانون براي همه جايگاه‌ها برابر با 1/427 به دست آمد. آزمون تجزيه به مولفه‌هاي اصلي، گروه‌بندي خاصي ناشي از جدا شدن جمعيتي تيره‌هاي مختلف اسب عرب، مشاهده نشد و همه اسب‌ها در يك ناحيه روي محور مختصات قرار گرفتند. نتيجه‌گيري: به كمك نتايج به دست آمده از پژوهش حاضر مي‌توان درك بيشتري از ساختار ژنتيكي تيره‌هاي مختلف اسب عرب داشت. همچنين نتايج اين تحقيق مي‌تواند به پرورش دهندگان اسب براي مديريت تنوع ژنتيكي و اصلاح نژاد آنها كمك كند. از آنجا كه تنوع ژنتيكي نسبتاً زيادي در درون تيره‌هاي مختلف اسب عرب وجود دارد، بنابراين پتانسيل خوبي براي اجراي برنامه‌هاي اصلاح نژادي جهت بهبود كارايي و جلوگيري از انقراض آنها فراهم مي‌باشد.