قدرت و نفوذ اجتماعي؛ توسعه مفهومي و نقدي بر تعاريف موجود

مقاله در صدد شناخت مرزهاي قدرت از نفوذ اجتماعي است و مي‌كوشد با نقد تعاريف موجود، به سوالات زير پاسخ گويد: آيا بايد قدرت و نفوذ اجتماعي را همانند بسياري از نويسندگان پديده‌ا‌ي واحد دانست و يا دو پديده‌ي هم عرض به‌حساب آورد؟ و شباهت‌ها و تفاوت‌هاي اين دو چه مي‌باشد؟ آيا در واقعيت مي‌توان دو پديده‌ي متفاوت، به‌نام‌هاي قدرت و نفوذ از هم تشخيص داد؟ يا اين دو، تنها دو اصطلاح براي نام‌گذاري يك پديده‌ي واحد هستند؟ اگر اين دو مفهوم، دو پديده‌ي مجزا هستند ربط آن‌ها باهم چيست؟ آيا نفوذ شكلي از قدرت است يا بالعكس، قدرت شكلي از نفوذ مي‌باشد؟ در راه پاسخ‌گويي به اين سوالات، ماهيت و منابع قدرت و نفوذ، ابزار اِعمال آن‌ها، فرايند شكل‌گيري و حوزه‌ي اعمال هر كدام، منابع نفوذ و مكانيزم شكل‌گيري و تفاوت‌ها و شباهت‌هايش با قدرت، به بحث گذاشته مي شود. نتيجه آن‌كه، اگر قدرت را در معناي عام، به عنوان «توانايي تاثيرگذاري بر ديگري» تعريف كنيم، شيوه‌هاي متفاوتي براي تاثيرگذاري وجود دارد؛ كه يكي از آن‌ها قدرت در معناي خاص (توان تحميل خواست بر ديگران) و ديگري نفوذ اجتماعي مي‌باشد. در اين تعريف نفوذ شكلي از قدرت است. اما اگر از قدرت، قدرت در معناي خاص را منظور نظر داشته باشيم، نفوذ اجتماعي پديده‌اي هم‌عرض قدرت است كه در منابع و فرايند شكل‌گيري، ابزار اِعمال و حوزه‌ي جريان از قدرت متمايز مي‌باشد.