واكنش نخود (Cicer arietinum) ديم تحت اثر تلقيح با قارچ ميكوريزا، تركيبات ضدتعرق و تنظيم كننده رشد در شرايط آب و هوايي كامياران

كمبود آب مهمترين عامل كاهش عملكرد نخود ديم به شمار مي‌رود. بنابراين افزايش دسترسي به منابع آب موجود و افزايش بهره‌وري مصرف آب از طريق به كارگيري ميكروارگانيسم‌هاي بهبوددهنده افزايش جذب آب مانند ميكوريزا و تركيبات كاهش دهنده تعرق مانند كيتوزان و همچنين تنظيم‌كننده رشد سايكوسل بسيار حائز اهميت است. اين آزمايش در مجاورت سايت هواشناسي ورمهنگ كامياران واقع در شمال غرب ايران طي دو سال زراعي 96-1394 صورت گرفت. آزمايش به صورت اسپليت پلات-فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. در اين مطالعه فاكتور اصلي شامل تلقيح ميكوريزا (عدم تلقيح: كنترل و تلقيح با استفاده از قارچGlomus intraradices ) و فاكتور فرعي شامل كاربرد كيتوزان (صفر، 0.5 و يك گرم در ليتر) و كاربرد سايكوسل (صفر، 0.5 و يك گرم در ليتر) بودند. 10 روز پس از محلول پاشي سايكوسل و كيتوزان (60 روز پس از كاشت)، صفات فيزيولوژيكي از قبيل: رنگيزه‌هاي فتوسنتزي شامل كلروفيل a،  bو كاروتنوئيد، محتواي نسبي آب برگ، دماي كانوپي، پرولين برگ، آنزيم پراكسيداز و همچنين در مرحله رسيدگي كامل، عملكرد دانه اندازه‌گيري گرديد. نتايج نشان داد كه صفات محتوي نسبي رطوبت برگ، كلروفيل a، b، پرولين، پراكسيداز و عملكرد دانه تحت اثر برخي از تيمارهاي آزمايشي و برهمكنش آنها اختلاف معني‌داري در سطح پنج و يك درصد نشان دادند. به طوري كه كلروفيل a در سال اول و كلروفيل b در سال دوم تحت اثر برهمكنش ميكوريزا × كيتوزان × سايكوسل افزايش معني‌داري نشان دادند. محتوي نسبي آب تحت اثر سايكوسل در سال اول و تحت اثر تلقيح با ميكوريزا در سال دوم افزايش معني‌داري يافت. تلقيح با ميكوريزا در سال دوم ضمن كاهش دماي كانوپي، ميزان پرولين را بهميزان 21.07 درصد افزايش داد. محلو‌ل‌پاشي با سايكوسل نيز ميزان پراكسيداز را در سال دوم به ميزان 13.43 درصد كاهش داد ولي تحت اثر برهمكنش ميكوريزا × كيتوسان × سال ميزان پراكسيداز در طي هر دو سال زراعي افزايش حاصل نمود. در نهايت در سال اول عملكرد دانه تحت اثر برهمكنش تلقيح ميكوريزا × سايكوسل (يك گرم در ليتر) در مقايسه با شاهد 24.05 درصد افزايش يافت. بر اساس نتايج اين آزمايش كاربرد قارچ ميكوريزاي گلوموس اينتراراديسس قبل از كاشت و محلو‌ل‌پاشي سايكوسل به ميزان يك گرم در ليتر در مرحله قبل از گلدهي نخود ديم در منطقه كامياران توصيه مي‌گردد.