اثر رژيم هاي آبياري بر عملكرد دانه، فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيداني و برخي صفات كمي ارقام آفتابگردان

خشكي يكي از مهم ترين تنش هاي غيرزيستي در سناريوي تغيير اقليم است كه اثر نامطلوبي بر عملكرد و كيفيت تغذيه اي محصولات عمده دانه هاي روغني، از جمله آفتابگردان در سراسر جهان دارد. به منظور بررسي اثر رژيم هاي مختلف آبياري بر عملكرد دانه و برخي شاخص هاي فيزيولوژيك ارقام آفتابگردان، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مركز تحقيقات كشاورزي اهواز طي سال96-1395 اجرا شد. رژيم آبياري شامل آبياري پس از تبخير 50، 70 و 90 ميلي متر از تشت تبخير كلاس A به ترتيب به عنوان عدم تنش، تنش ملايم و شديد، در كرت هاي اصلي و شش رقم پروگرس، فرخ، برزگر، ركورد، آذرگل و لاكومكا در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه بيش ترين عملكرد دانه (2529 كيلوگرم در هكتار) در سال اول و دوم از رقم ركورد و آبياري 50 ميلي متر از تشت تبخير به دست آمد. عملكرد دانه در طي سال اول براي ارقام پروگرس، فرخ، برزگر، ركورد، آذرگل و لاكومكا به ترتيب 33، 33، 40، 11، 14 و 16 درصد و در طي سال دوم به ترتيب 35، 32، 30، 14، 15 . 22 درصد كاهش داشته است. به طوركلي رقم ركورد طي دو سال آزمايش در همه سطوح آبياري، عملكرد دانه بيش تر، و درصد كاهش عملكرد، نسبت به ساير ارقام داشت. بيش ترين مقدار آنزيم هاي سوپراكسيد ديسموتاز، آسكوربات پراكسيداز، كاتالاز وگاياكول پراكسيداز از رقم ركورد و رژيم آبياري 90 ميلي متر تبخير از تشت تبخير به دست آمد. نتايج نشان داد بيش ترين عملكرد روغن (1101 كيلوگرم در هكتار) و شاخص سطح برگ از سطح آبياري 50 ميلي متر تبخير از تشت تبخير و رقم ركورد حاصل گرديد. بيش ترين مقدار عرض (7.438 ميلي متر) و قطر دانه (4.928 ميلي متر) از كاربرد تيمار عدم تنش آبي و رقم ركورد و بيش ترين طول دانه (13.9 ميلي متر) در رقم لاكومكا و تيمار 50 ميلي متر تبخير از تشت تبخير حاصل گرديد. بين صفات عرض دانه و شاخه سطح برگ، همبستگي مثبت و معني دار (**0.946=r) به دست آمد.